Asiant A – Her LL

Dyma be sgwennais i am y llyfr cyntaf, Asiant A:

Mi wnes i hedfan drwy hon, mi wnewch chithau hefyd, a dwi’n edrych ymlaen at y nesa. Mae Alys yn gymeriad dwi am weld mwy ohoni yn bendant.

A dyma’r ail yn y gyfres gan Anni Llŷn wedi cyrraedd!

A deud y gwir, mae hi yn y siopau ers tro, ond es i â hi efo fi i Nant Gwrtheyrn gan feddwl y cawn i amser i’w darllen yno – ha! – a dim ond newydd ddod o hyd iddi eto ydw i.

Dyma’r clawr cefn:

Felly mae Alys, yr ysbîwr, yn dal yn 14 oed (dyna fydd hi am byth, siŵr gen i!) ac yn cael antur arall. Mae’r syniad y tu ôl i’r stori hon yn grêt, ac mi fydd darllenwyr sy’n mwynhau posau yn mwynhau’n arw. Mae’r tensiwn a’r elfen gystadleuol yn dod drosodd yn arbennig.

Iawn, mi wnai gyfadde i mi gael trafferth ar y dechrau, roedd hi’n araf yn cydio ynof fi. Ond dyna’r drafferth efo llyfrau sy’n ran o gyfres… faint o atgoffa sydd angen ei wneud? Os dach chi’n eu darllen un ar ôl y llall, does dim problem wrth gwrs, ond roedd ‘na sbel ers i mi ddarllen y gyntaf, a do’n i ddim yn cofio bob dim o bell ffordd. Pwy oedd Lleucu a Twm? A Mrs Pi? Oedd angen eu henwi o gwbl ar y dudalen gyntaf?

Ond efallai mai fi sy’n hen ac yn dwp. Ta waeth, unwaith i mi “ddallt y dalltings” a chyrraedd y cystadlu, ro’n i wedi fy machu go iawn, ac yn mwynhau bob munud. Roedd yn f’atgoffa o ‘The Hunger Games’ efo criw o bobl ifainc gyda phersonoliaethau a galluoedd cwbl wahanol yn gorfod cystadlu yn erbyn ei gilydd. Da iawn, iawn.

Dyma i chi dudalen arall i chi gael blas:

Mae’r stori’n llifo’n gyflym, y cymeriadau’n ddifyr, rhai â iaith y gogledd, rhai â iaith y de, ac fe ddylai plant 9-12+ fwynhau hon gymaint â’r gyntaf. Mae’r ‘baddies’ yn hyfryd o ddrwg ac mae ‘na ôl gwaith ar y plot.

Yn fy marn i, byddai darnau o hon yn gweithio’n wych ar lwyfan, felly byddai’n ddewis da ar gyfer cystadleuaeth Darllen Dros Gymru:
http://www.cllc.org.uk/gwasanaethau-services/plant-children/gweithgareddau-activities?diablo.lang=cym

Gawn ni weld! Ac o sôn am y gystadleuaeth honno, dwi’n gwybod y byddai awduron wrth eu bodd yn cael gwahoddiad i weld darnau o’u llyfrau yn cael eu perfformio yn y rownd derfynol… jest deud.

Dyma chydig o luniau o’r rowndiau terfynol eleni, a llongyfarchiadau i bawb! Mi glywais i eich bod chi’n arbennig o dda.

O, a dyma i chi syniad gwych o Brasil (sy’n digwydd yn yr Eidal hefyd, mae’n debyg):

30% yn llai yn ail-droseddu? Dyna brofi bod darllen yn gallu newid bywydau! Efallai y bydd troseddwyr llyfrau Anni yn darllen tra byddan nhw yn y carchar ac yn newid yn llwyr…?

Nofel newydd gan Siân Lewis

Os ydach chi’n blentyn tua 8-12 oed sy’n mwynhau darllen llyfrau hanesyddol neu straeon sy’n llawn cyffro ac antur, neu straeon am oes y Rhufeiniaid, dyma’r llyfr i chi! Dilyn Caradog, £5.99 gan Wasg Carreg Gwalch.

Mae’r awdur, Siân Lewis wedi llwyddo unwaith eto i greu nofel hynod ddifyr, ac mae plant o Aberystwyth i Gaernarfon yn cytuno. Ro’n i wrth fy modd efo’r erthygl Tri ar y Tro yn Golwg wythnos diwetha, gan mai barn 3 phlentyn oedd yno:

Ac er fod Hopcyn (8 oed) yn deud bod yr iaith yn anodd ar adegau, roedd o wedi mwynhau’n arw. Ac roedd Fflur (9 oed) a Martha (10 oed) wedi gwirioni!

Doedd Hopcyn na Fflur eriod wedi darllen un o lyfrau Siân o’r blaen felly mae ‘na wledd o lyfrau o’u blaenau nhw! A golygyddion cylchgrawn Golwg – gawn ni fwy o adolygiadau fel hyn gan blant os gwelwch yn dda? Maen nhw’n bwysig, yn effeithiol (mi wnes i ddarllen y llyfr yn syth ar ôl darllen barn y plant) ac yn fwy na dim, yn ddifyr i’w darllen. Mae plant yn aml yn fwy gonest nag oedolion…

Dyma i chi flas o ddechrau’r nofel:

Cymeriad dychmygol ydi Morcant, hogyn bach dewr y byddwch chi’n ei hoffi yn arw, ond roedd Caradog yn berson go iawn, Brython dewr iawn fu’n brwydro yn erbyn y Rhufeiniaid am wyth mlynedd o tua OC43 ymlaen. Dyma hen lun ohono (wedi ei baentio ym mhell ar ôl Oes y Rhufeiniaid wrth gwrs!):

Roedd y frenhines Cartimandwa yn berson go iawn hefyd, ond dwi ddim am ddeud mwy rhag ofn i mi ddifetha’r stori i chi. Dyma’r broliant ar y cefn:

Da iawn, Siân Lewis!

Ac os ydach chi isio mwy o lyfrau am yr un cyfnod, mae Diwrnod Ofnadwy gan Haf Llewelyn yn addas i blant 7-9 oed,

(adolygiad ar y blog hwn – rhowch yr enw yn y blwch chwilio)

ac Y Llo Gwyn gan Hilma Lloyd Edwards yn addas i blant 8-12 oed. Dwi’m wedi darllen hwnnw – ydach chi? Rhowch wybod be oeddech chi’n ei feddwl.

Gethin Nyth Brân

Addasiad o fy ngholofn yn yr Herald Gymraeg (y darn Cymraeg sydd yn y Daily Post bob dydd Mercher) ydi hwn:

Ond ro’n i am i bawb arall ei weld hefyd, felly dyma fo:

Dwi newydd orffen darllen nofel ar gyfer yr arddegau a dwi wedi gwirioni. A chan fod llyfrau plant yn cael cyn lleied o sylw ar y cyfryngau (rhai gwreiddiol yn yr iaith Gymraeg o leia) dwi’n mynd i neud yn blwmin siŵr bod hon yn cael sylw!

Gareth Evans ydi enw’r awdur – a dyma ei nofel gyntaf erioed. Un o Benparcau, Aberystwyth ydi Gareth, ac os cofia i’n iawn, mi enillodd y Fedal Ddrama yn Eisteddfod yr Urdd pan roedd o tua 16 oed. Dwi’n digwydd cofio am ei fod o’r un oed â mi, ac mi fues i ar gwrs drama efo fo yn Harlech ryw dro yn y 1970au. Digwydd cofio hefyd ei fod o, fel fi, wedi gwirioni efo ieithoedd ond mai Almaeneg oedd ei hoff iaith dramor o. Aeth o i Fanceinion i astudio’r iaith honno (a drama) yn y Brifysgol, ac ar ôl cyfnod efo Radio Cymru ac yn sgwennu cyfres ‘Dinas’ aeth i fyw dramor am ddegawd, i Sbaen a’r Almaen.

Dyma fwy o’i hanes mewn taflen Adnabod Awdur:

Doedd gen i ddim syniad mai fo oedd awdur y nofel hon nes i mi weld ei lun yn Golwg. Mae o’n byw yng Nghaerdydd ers blynyddoedd, ac wedi bod yn sgwennu’n dawel bach i Bobol y Cwm ers ugain mlynedd. Ond tua deng mlynedd yn ôl, pan oedd ei blant yn eu harddegau, dechreuodd feddwl am sgwennu nofel ar gyfer eu hoedran nhw. Roedd o wedi sylwi nad oedd llawer o lyfrau Cymraeg ar eu cyfer nhw – a bechgyn yn enwedig, a dyna sut y dechreuodd chwarae efo’r syniad o sgwennu am Guto Byth Brân.

A dyma’r canlyniad. Chwip o nofel antur/hanes/ffantasi/chwaraeon! Yr hyn sydd wedi fy mhlesio i fwya ydi bod cymaint o waith wedi mynd i mewn iddi. Mae ’na lawer gormod o nofelau Cymraeg i blant (ac i bawb o ran hynny) yn brin o ôl chwys. Mae hon yn llawn dop o ymchwil i hanes ardal Pontypridd a Chwm Rhondda, Cwm Taf ac ati. Roedd ganddo ddau fap o gyfnod Guto Nyth Brân (y 1700au cynnar) ar y wal wrth ei gyfrifiadur tra’n sgwennu hon – un o blwy Llanwynno a’r llall o ddwyrain Morgannwg, felly mae enwau’r ffermydd a’r bryniau a hyd yn oed y caeau yn berffaith gywir ynddi.

Mae’r traddodiadau fel hel calennig, diwrnod aredig ac ati yn neidio’n fyw oddi ar y dudalen; mae o’n amlwg wedi gwneud ymchwil i mewn i’r hyn fyddai pobl yn ei fwyta a’i wisgo, heb sôn am y ffordd fydden nhw’n siarad.

Dewr iawn oedd dod â’r Wenhwyseg i mewn i nofel ar gyfer pobl ifanc heddiw, ond iechyd, mae o wedi llwyddo! Dach chi’n gweld, stori am Gethin, hogyn 13 oed o’n hoes ni heddiw ydi hi, bachgen cyffredin sy’n ceisio delio efo ysgol, bwlis, y ferch mae’n ei ffansïo, ei fam a’i ‘Gransha’ sef ei daid/dad-cu sydd ddim yn siarad Cymraeg. Ond un noson Calan Gaeaf, ac yntau wedi ei wisgo fel Hobbit, mae’n rhedeg am ei fywyd rhag y bwlis pan mae’n syrthio yn anymwybodol – ac yn deffro yn 1713. Mae pawb o’i gwmpas yn uniaith Gymraeg rŵan, ac yn siarad yn od. Yn lle ‘tad’ maen nhw’n deud ‘têd’, ‘tên’ ydi tân, ‘acor’ ydi agor ac maen nhw’n deud pethau fel ‘hi gerddws’ ac ‘fe ddringws’ yn lle ‘cerddodd’ neu ‘ddringodd’. Mae’n gweithio’n berffaith, ac ro’n i fel darllenydd yn syrthio mewn cariad efo’r iaith, yn union fel Gethin – ac fel Gareth yr awdur, yn amlwg.
Doedd Gareth ddim yn siŵr am ddefnyddio’r Wenhwyseg fel hyn, ac yn ôl yr erthygl yn Golwg ‘dwi’n dal ddim yn siŵr.’ Oedd o’n ormod i ddisgwyl i ddarllenwyr 13-15 oed ymdopi efo darllen y Wenhwyseg? Wel, yn fy marn i, nag oedd. Mae’r ddarllenwraig 55 oed yma (sydd, dwi’n cyfadde, yn dipyn o nerd ieithyddol fel Gareth) wedi mopio, o leia! Ond dwi’n 100% siŵr y bydd pobl ifanc Morgannwg yn mopio hefyd, ac mae o wedi ei wneud o mor glyfar, fydd o’n amharu dim ar fwynhad pobl ifanc (a phobl hŷn o ran hynny) o ardaloedd eraill chwaith. A phun bynnag, mae’n rhoi lliw ychwanegol i’r darnau hanesyddol.

Mae ’na elfen gref o falchder bro yn treiddio drwy’r tudalennau, a synnwn i daten na fydd yn ysgogi rhai o blant Morgannwg i ailafael yn y Wenhwyseg. Iawn, falle mod i’n ormod o ramantydd yn fanna, ond wyddoch chi byth.

Ond mae ’na fwy, llawer iawn mwy yn y nofel hon: cymeriadau cofiadwy, byw; digonedd o ddigwyddiadau cyffrous ac anturus yn y ddau gyfnod a digon o redeg a rasys (neu redegfeydd fel roedden nhw ers talwm). Difyr oedd deall bod yr awdur wedi rhedeg sawl hanner marathon ei hun, ac yn dioddef o asthma – fel Paula Radcliffe. Mae’r cyfan yn y nofel, a’r cyfan yn taro deuddeg.

Roedd hi’n hen bryd i rywun sgwennu nofel fel hon am ardal Pontypridd a Morgannwg. Roedd hi’n hen bryd i rywun sgwennu nofel am Guto Nyth Brân a’i gyfnod hefyd. Ac roedd hi’n amlwg yn hen bryd i Gareth Evans droi at ryddiaith!
Dim ond gobeithio na fydd hi’n cymryd deng mlynedd arall i Gareth sgwennu nofel arall ar gyfer pobl ifanc. Un efo rhywfaint o Almaeng neu Sbaeneg ynddi efallai – pam lai? Mae angen hybu diddordeb mewn ieithoedd tramor ymysg Cymry ifanc hefyd.

Gobeithio y caiff ‘Gethin Nyth Brân’ y derbyniad a’r clod mae hi’n ei haeddu ac y bydd pob ysgol ym Morgannwg yn prynu stoc da ohoni. A phob ysgol arall yng Nghymru o ran hynny.

Ond mi fyddai’n well gen i tasech chi’n prynu’ch copi eich hun. Dach chi’n mwynhau rhedeg? Neu nofelau ffantasi? Neu jest nofelau da yn gyffredinol – efo ôl chwys arnyn nhw? Dyma’r anrheg Nadolig perffaith felly: £5.99 Gwasg Carreg Gwalch.

Dyma’r dudalen gyntaf i chi gael blas:

Nico gan Leusa Fflur Llewelyn

Hei! Mae ‘na lwyth o nofelau da i blant 11-14 mwya sydyn!
Ac mae hon yn un o fy ffefrynnau:

Nofel ffantasi, llawn antur a dychymyg, am fyd sydd o dan Lyn Celyn. Dwi’n gwybod bod galw am nofelau o’r math yma, ac mi ddylai hon blesio. Un o gyfres Mellt ar gyfer darllenwyr 11-14 ydi hi, ond mi fydd darllenwyr da 9 oed + yn ei hoffi hefyd.

Does ‘na’m byd anodd amdani, mae’n darllen yn rhwydd, ac ro’n i’n edrych ymlaen i weld be fyddai’n digwydd nesa. Digon o gyffro ac antur a chymeriadau difyr.

Dyma i chi’r dudalen gynta:

A dwi’n meddwl bod y diweddglo yn gampus! Ond dwi’m yn mynd i ddangos hwnnw debyg iawn.

Mae ‘na adolygiad gan ferch ifanc ar wefan gwales.com, a dyma fo i chi:

Da iawn de? A dwi newydd ddechrau nofel antur arall, ac yn mwynhau honno hefyd! Ieee!

Jac gan Guto Dafydd. Cyfres Pen Dafad

Yn ôl gwefan Gwales, dyma’r nofel olaf yng Nghyfres Pen Dafad ar gyfer darllenwyr 11-15 oed. Felly roedd angen gorffen efo bang, debyg!

Dyma’r disgrifiad ar y wefan : Mae Jac yn darganfod corff marw yn y twyni tywod ac yn benderfynol o fynd at wraidd y llofruddiaeth trwy helpu Jim, y ditectif. Nofel llawn antur, hiwmor ac erchylldra!

Ydw, dwi’n cytuno efo’r disgrifiad. Hen bryd i ni gael nofel antur arall, nofel lle mae’r prif gymeriad yn gwneud gwaith ditectif. Hen bryd cael golygfa awtopsi hefyd, ac mae’r bennod honno yn un o fy ffefrynnau! Fydd y bennod honno ddim at ddant pawb wrth reswm, ond mae hi’n realistig iawn, ac yn ddigri hefyd – mewn mannau.

I gael syniad o’r arddull, dyma’r dudalen gyntaf:

Clir, dim gwastraffu geiriau, a codi diddordeb y darllenydd yn syth.

Mae’r stori’n cael ei dweud yn gelfydd a dim gormod o gliwiau yn rhy fuan. Mae’r diweddglo yn un da hefyd, er, dwi’m yn hollol siwr o’r bennod olaf un, sy’n fath o epilog. Rhy fyr i mi. Ond mi fydd athrawon yn hapus gan fod digon o sgôp am drafod yn y dosbarth o’i herwydd.

A bod yn gwbl onest, roedd cymeriad Jac yn mynd ar fy nerfau i weithiau, ond siarad fel rhywun canol oed sy’n prysur droi yn hen ddynes flin ydw i ynde; gweld y bachgen yn ddigywilydd ro’n i ac yn haeddu llond pen. Ond mi fydd darllenwyr 11+ wrth eu bodd efo fo, siwr gen i.

Nofel gynta dda iawn, a blas mwy arni. Jest y peth tra dach chi’n aros am driniaeth yn y sbyty, fel ro’n i.