Powell, Merched Dewr a Gwlad yr Asyn

Nofel ar gyfer yr arddegau ydi Powell gan Manon Steffan Ros: hanes bachgen o’r enw Elis yn mynd am bythefnos i America i hel achau’r teulu efo’i daid. Mae o’n gwybod erioed mai ei gyndaid, “yr Ellis Powell arall” yrrodd bres adref o America i sefydlu ysbyty, ysgol gynradd ac ati yn Nhrefair. Y Powell Arms ydi enw’r dafarn leol ac mae Elis yn pasio cerflun ohono ar y ffordd i’r ysgol bob dydd. Dyn pwysig, dyn arbennig.

Mae cynnwrf Elis a’i daid yn pefrio drwy’r tudalennau, ond rydan ni’n gwybod bod rhywbeth yn mynd i fynd o’i le, felly mae’r ofn yn llechu wrth droi pob tudalen hefyd. Na, doedd Ellis Powell mo’r arwr roedden nhw wedi ei ddisgwyl. Caethwasiaeth ydi’r cefndir, fel yn nofel Angharad Tomos, Y Castell Siwgr, ond oherwydd mai rhywbeth yn y gorffennol ydi o yn Powell, y berthynas rhwng Elis a’i daid sy’n cydio fan hyn, ac mi wnes i fwynhau’r croeso a’r tensiwn maen nhw’n ei gael a’i deimlo gyda Yncl George ac Anti Hayley yn eu tŷ mawr crand ym Maryland. Felly nofel gyfoes am deulu, cyfeillgarwch a phwysigrwydd cydnabod y ffeithiau i gyd ydi hon.

Fel un gafodd ei hudo gan gyfres Roots ers talwm ( llun o’r gyfres wreiddiol isod),

ro’n i wedi disgwyl mwy am y caethweision, ond mae Manon yn hogan glyfar – doedd dim angen misoedd o waith ymchwil i sgwennu hon, nag oedd! Ac mae hi’n anghyfforddus iawn yn sgwennu fel rhywun nad oes ganddi’r ‘hawl’ i sgwennu amdanyn nhw – y busnes cultural appropriation ‘ma. Dwi’n dallt yn iawn ond dwi’m yn siwr os ydw i’n cytuno bob tro chwaith, neu be ydi diben dychymyg? I’w drafod eto…

Dwi’n hoffi’r clawr hefyd – syml, ond mae ’na lun yn rhoi cliw am y cynnwys. A dach chi’n gallu deud yn syth nad ydi hi’n mynd i fod yn nofel ffrili, lawen. Nid bod Manon yn sgwennu llawer o bethau felly! Ond mae ‘na hiwmor ynddi, dwi’n prysuro i ddeud. Dyma’r dudalen gyntaf i chi gael blas:

Yndi, mae Gwil yn gymeriad a fo sy’n gyfrifol am y rhan fwya o’r hiwmor sy yn y llyfr. Wedyn dyma i chi ddarn arall sy’n digwydd yn America – a Manon â’i bys ar y pyls fel arfer:

A dyma i chi ganmoliaeth gafodd hi ar Twitter gan Vaughan:

“Waw! Wel, dwi newydd cwpla’r llyfr hwn ac mae’n bwerus iawn iawn a hyd yn oed wedi gwneud i fi grio, ychydig. Ac yn bendant yn gwneud i chi feddwl. Da iawn@ManonSteffanRos unwaith eto x”

Ac ateb gan Y Dyn Barfog: “Dwi newydd ei orffen hefyd, tua chwarter awr yn ôl. Cytuno. Pob tro mae llyfr msr yn gwneud i mi drio bod yn berson gwell.”

Waw – dwi’n gwybod yn union be maen nhw’n ei feddwl.

Dros y môr a’r mynyddoedd. Straeon Merched dewr y Celtiaid Os dach chi isio gwario mwy ar lyfr, be am £18 ar gyfer clamp o lyfr hardd, clawr caled.

Mae ’na ddarluniau hyfryd gan Elin Manon, merch o Gymru sy’n byw yng Nghernyw, a lob sgows o awduron: Angharad Tomos, Haf Llewelyn, Mari George, Aneirin Karadog, Myrddin ap Dafydd, Anni Llŷn a Branwen Williams.

Ond pam dewis peidio rhoi enw’r awdur wrth bob stori, wn i ddim. Rhaid troi i’r cefn i weld pwy sgwennodd pa stori. Dwi ddim wedi darllen pob un gan fod ’na bymtheg ohonyn nhw, a llyfr i bori ynddo fesul tipyn ydi hwn yn fy marn i. Ond mi wnes i wir fwynhau y rhai dwi wedi eu darllen – Nia Ben Aur, y chwedl o Iwerddon gan Angharad Tomos,

Rhiannon a’r gosb o fod yn geffyl  (o’r Mabinogi) gan Myrddin a Ker Is o Lydaw gan Aneirin Karadog. Fersiwn o chwedl Cantre’r Gwaelod ydi honno. Y Gaer Isel ydi ystyr Ker Is, gwlad lle roedd y brenin yn flin am fod ei bobl mor aniolchgar ac yn gwneud dim ond gwledda a phartïo dragwyddol a phoeni am ddim ond gneud mwy o bres a bwyta ac yfed mwy a mwy.Yn ei farn o, roedden nhw wedi colli golwg ar beth oedd yn bwysig mewn bywyd. Ia, dach chi’n gweld y diwedd yn dod tydach ond efallai nid yn y ffordd fyddech chi’n ei ddisgwyl…

Mi wnes i fwynhau Llygad am Lygad gan Haf Llewelyn hefyd, am y frenhines Maebh o Iwerddon, rhywun na wyddwn i ddim oll amdani tan y llyfr hwn. Ond nefi, am gymeriad difyr. Hogan ffyrnig a deud y lleia!

Dwi’n edrych mlaen yn arw i ddarllen y gweddill.

Mae’n cael ei farchnata fel llyfr i blant ond dwi’n gwybod am sawl oedolyn a dysgwr fyddai’n hoffi’r straeon yma.

Mi wnes i wir fwynhau Gwlad yr Asyn gan Wyn Mason.

Nofel graffig i blant ydi hi, gyda’r lluniau gan ferch yr awdur, Efa Blosse Mason, ond mae’n bendant yn siwtio oedolion ac mae angen bod yn blentyn go soffistigedig i’w dallt hi’n iawn beth bynnag. Ddwedwn ni 9+? Mae angen dallt pethau fel ‘Paid â diystyru dy nerth cynhenid’ a ‘Mae angen bod yn wasaidd i fyw ymhlith pobol.’

Welais i mo’r ddrama, ac ar ôl darllen y nofel, mae’n anodd iawn ei dychmygu fel sioe un-person, ond roedd ’na ganmol mawr iddi doedd? Doedd y ddrama ddim yn addas i rai o dan 13 oed oherwydd y themàu, y rhegfeydd a’r cyfeiriadau at ryw ynddi, ond: “Unwaith rydych chi’n gwneud darlun o’r asyn, yn sydyn mae’n newid yn rhywbeth ar gyfer plant,” meddai’r awdur. Fel un sy’n mwynhau llyfrau graffig ar gyfer oedolion, dwi ddim mor siwr bod jest troi cymeriad yn ddarlun yn ei droi’n rywbeth i blant, ond mi wnes i wir fwynhau. Teimladwy, ffraeth, a chwa o awyr iach. Mae angen mwy o nofelau fel hyn, ond mi fydd yn anodd creu’r dilyniant a’r galw gan nad ydi’r traddodiad gynnon ni yma, ar wahân i gyfieithiadau Tintin ac Asterix. Gobeithio y bydd Gwlad yr Asyn yn gwerthu’n dda beth bynnag. Mae’n fargen am £12 gan fod llyfrau graffig yn gallu bod dipyn drytach na hynna.

A dyma i chi flas o’r cynnwys:

Diffodd y Golau a Sedna a’i Neges O’r Arctig

Mae Twitter yn handi weithiau. Gweld hwn wnes i:

Ysgol Rhydypennau

#DiwrnodEmpathi Bl.5 yn pleidleisio dros y cymeriad o lyfr sy’n dangos yr empathi fwyaf tuag at y cymeriadau eraill. 1af = Sam o ‘Diffodd y Golau‘ gan Manon Steffan Ros

Dow. Do’n i rioed wedi clywed am y llyfr hwnnw. Yn ôl gwales.com mae o allan o brint, ond mae’r llyfrgelloedd yn lefydd hudol a ges i gopi bron yn syth.

Yn ôl gwales.com eto: “Dyma nofel ar gyfer plant 9-11 oed sy’n cefnogi addysg ariannol yn unol â gofynion penodol y Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd. Mae’r nofel yn rhan o Gyfres y Geiniog, sy’n cynnwys 4 nofel, ac maent i gyd ar gael yn y Saesneg o fewn y gyfres Money Matters.”

Dwi’n cofio Manon yn sôn ei bod wedi sgwennu llwyth o lyfrau yn delio gyda syms, ac fel rhywun sy’n tueddu i fynd i banig pan dwi’n clywed y gair ‘syms’ neu ‘mathemateg’, do’n i ddim yn meddwl y byddwn i’n cael fy machu. Ond wyddoch chi be – ro’n i’n anghywir!

Fel hyn mae’n dechrau:

Dan ni’n symud yn ôl a mlaen o leisiau Sam a Mai, dau efaill efo cymeriadau gwahanol iawn. Dyma fwy o Mai (a’r stori) i chi:

A dyma beth o lais Sam – sy’n darganfod ei fod yn un da am weithio pethau allan wedi’r cwbl:

A dwi’n cytuno efo Ysgol Rhydypennau, mae o’n dangos llawer iawn o empathi. Mae o’n foi hyfryd o annwyl a chlên. Mae Mali chydig yn fwy styfnig ac yn ei chael hi’n fwy anodd i faddau…

Maen nhw’n deud 9-11 oed, ond dwi’n gweld hon yn gweithio i blant hŷn hefyd, ac oedolion. O ran themàu, mae gynnoch chi rifyddeg – oes, yn amlwg, ond hefyd ceisio byw heb bres, a’r pwysau sy’n cael ei roi ar bobl i brynu a gwario ar stwff yn ddi-angen (prynwriaeth/consumerism), empathi, maddau, priodas a theulu yn chwalu, perthynas rhieni a’u plant, tlodi, tyfu i fyny, mwynhau byd natur o’ch cwmpas chi – bob dim! Chwip o nofel – benthyciwch gopi o’r llyfrgell os ydi o wir allan o brint. Am ddim i chi ac mi geith Manon 11.29c am bob benthyciad.

A sôn am fwynhau byd natur o’ch cwmpas chi a’r pwysau sy’n cael ei roi ar bobl i brynu a gwario ar stwff yn ddi-angen, dyna rai o themàu llyfr newydd sbon – sydd ddim allan o brint: Sedna a’i Neges o’r Arctig wedi’i sgwennu a’i ddarlunio gan Jess Grimsdale.

Y Mari Huws sydd wedi ei addasu ydi’r Mari sydd ar Ynys Enlli ar hyn o bryd, y Mari ffilmiodd raglen wych ar gyfer S4C nôl yn 2018: ‘Arctig: Môr o Blastig?’, oedd yn cynnwys sgyrsiau efo Jess Grimsdale, gan fod y ddwy ar yr un llong ac yn ran o’r un tîm oedd yn chwilio am feicro-blastigau i drio dangos i bobl yr effaith mae’r rheiny’n ei gael ar yr Arctig (dwi’n siŵr mai Mari ydi’r hogan gwallt melyn efo camera sydd i’w gweld ar y llong yn y darluniau!).

Mae’r darluniau’n wirioneddol drawiadol, a dyma fy ffefryn:

Ond fel hyn mae’r stori’n dechrau:

Mae na bethau rhyfedd, lliwgar yn dod i’r lan o hyd a neb yn siŵr be yden nhw.

Ia, y meicro blastigau neu’r nurdles, ac maen nhw’n gneud anifeiliaid – a phobl – yn sal.

Felly mae na griw yn mynd ar long (fel y gwnaeth Mari a Jess) i weld o ble maen nhw’n dod a pham.

Ond mi fydd raid i chi ddarllen y llyfr i gael gwybod pam fod Sedna’n gegagored!

Felly os dach chi angen llyfr ar gyfer prosiect ar yr amgylchedd neu effaith plastig ar ein planed ni, mae hwn yr union beth (a Cadi dan y Dŵr hefyd wrth gwrs….) Stori sy’n bwysig i’w rhannu a lluniau sy’n hynod o effeithiol. Mae’r stori’n cyfuno hud a lledrith chwedlau hefyd.

O ran ystod oedran, maen nhw’n deud 5-8 ond yn fy marn i, dach chi byth yn rhy hen i lyfr lluniau.

Dau lyfr gwerth chweil felly, efo negeseuon pwysig IAWN.

Y Castell Siwgr

Mae’r nofel hon gan Angharad Tomos ar restr fer llyfrau uwchradd Gwobr Tir na n-Og efo #Helynt, Rebecca Roberts a Llechi, Manon Steffan Ros. Dwi eisoes wedi canmol y ddwy honno, a rhaid i mi ddeud, mae Y Castell Siwgr yn gystadleuydd cryf arall. Does gen i wir ddim syniad mwnci pwy eith â hi, achos mae’r tair mor wahanol a’r tair yn haeddu gwobr.

Dwi mor falch nad ydw i’n un o’r beirniaid!

Arddangosfa yng Nghastell Penrhyn gan Manon ysbrydolodd Angharad.

A’r dyfyniad yma yn fwy na’r un, beryg:

Hanes dwy ferch ifanc sydd yn y nofel: Eboni (neu Yamba i ddefnyddio ei henw go iawn), caethferch ar blanhigfa’r teulu Penrhyn yn Jamaica; a Dorcas o Ddolgellau sy’n gwehyddu’r wlanen sy’n creu’r dillad mae pob caethwas yn gorfod ei wisgo, cyn cael ei gorfodi i fynd i Gastell Penrhyn i fod yn forwyn.

Mae sefyllfa’r ddwy yn debyg mewn sawl ffordd: gwaith hurt o galed o fore gwyn tan nos a chael eu trin fel baw isa’r domen. Allwn i ddim peidio â chymharu bywydau’r ddwy: bod yn gaethferch sydd waetha wrth gwrs, cael eich trin a’ch hystyried fel un o’r anifeiliaid, a chael eich taro a’ch chwipio a’ch treisio; ond doedd bywyd Dorcas fawr gwell ar ôl symud i’r castell mewn gwirionedd.

Mae ‘na olygfeydd ysgytwol yma, a rhai do’n i ddim wedi disgwyl eu gweld gan Angharad am ryw reswm. Mi wnes i ei chlywed hi’n deud yn rhywle bod gwneud yr ymchwil wedi bod yn sioc iddi – ar y podlediad ardderchog yma dwi’n meddwl:

https://ypod.cymru/podlediadau/carudarllen

Pennod 6, lle mae mari Siôn yn holi Angharad, Manon a Rebecca.

Mi fydd y nofel yn sicr yn sioc i rai darllenwyr yn eu harddegau, hyd yn oed i’r rhai sydd wedi dilyn yr erchyllterau y tu ôl i ‘Black Lives Matter’. Mae’n dibynnu be maen nhw eisoes wedi ei weld ar bapur ac ar sgrin.

Dwi’n cofio’r sioc ges i wrth wylio cyfres deledu Roots nôl yn y 1970au:

Mi fyddwn i yn fy nagrau bob nos Sul yn gweld Kunta Kinte, Kizzy a Chicken George yn cael eu trin mor anfaddeuol o greulon gan bobl wyn. Erbyn meddwl, dyna un o’r cyfresi teledu newidiodd fi fel person a siapio fy syniadau a fy nghredoau am byth.

Roedd y golygfeydd treisiol yn ysgwyd rhywun i’r byw, ac mae Angharad wedi llwyddo i wneud yr un peth ar bapur, yn Gymraeg. Efallai y byddan nhw’n ormod i ddarllenwyr iau, mwy sensitif, felly bosib bod angen bod tua 15 oed cyn darllen hon, neu 14 oed aeddfed. Ond dwi’n eitha siŵr y bydd darllen am hanesion y ddwy ferch ifanc yma yn aros yn y cof.

Dyma’r dudalen gyntaf:

Ydi, mae bywyd Dorcas yn llawn hwyl a fflyrtian. Ond bydd pethau’n newid erbyn Pennod 8:

Nac ydi, dydi’r eirfa ddim yn hawdd, na’r arddull chwaith, felly nofel Set 1 fydd hon mewn ysgolion, dybiwn i. Ond mi faswn i wrth fy modd yn cael clywed yr ymateb a’r trafod yn y dosbarth wedyn. Byddai’r rhai sydd ddim cystal am ddarllen/siarad Cymraeg ar dân isio gallu darllen Cymraeg yn well ar ôl gwrando ar y trafod, siawns?

Mae ‘na linellau yma sy’n neidio allan arnach chi, fel:

“…Mae byw heb chwerthin yn ffurf greulon ar gaethiwed.

Dylai pawb fod yn rhydd i chwerthin.”

“Doeddwn i ddim yn casáu neb ers talwm. Ond rŵan dwi’n llawn casineb. Rhaid ei fod o’n rhywbeth sy’n lledu fel salwch, yn haint sydd yn mynd o’r naill i’r llall.”

Ac mae ‘na lawer mwy. Ond darllenwch y llyfr drosoch chi’n hun; mi fydd golygfeydd a llinellau gwahanol yn neidio allan i ddarllenwyr gwahanol, a dyna be sy’n gneud trafod llyfrau mor ddifyr.

Pob lwc i’r tair nofel, a chofiwch wylio Heno nos Iau, 20 Mai 2021, pan fyddan nhw’n cyhoeddi enwau’r enillwyr ym mhob categori. Dwi ddim yn ei chofio hi mor agos â hyn ers blynyddoedd!

‘Tir na n-Og’ 2020

Llongyfarchiadau MAWR i holl enillwyr Gwobr ‘Tir na n-Og’ 2020.

Mae Manon Steffan Ros wedi ennill gwobr ‘Tir na n-Og’ am y pumed tro! Hi, ar y cyd â’r darlunydd, Jac Jones, enillodd y brif wobr yn y categori cynradd gyda Pobol Drws Nesaf. Ro’n i eisoes wedi rhoi sylw a chanmoliaeth uchel i’r llyfr ar y blog yma (Rhowch deitl y llyfr yn y bocs chwilio ar y dde os am weld be ddywedais i). Dwi’n cofio mod i isio ychwanegu ei fod o’n haeddu gwobrau, ond wnes i’m meiddio – rhag ofn. Ddim isio’i jincsio nhw, na!

Byw yn fy Nghroen, llyfr wedi ei olygu gan Sioned Erin Hughes enillodd y categori uwchradd, ond rhaid cyfadde nad ydw i wedi gweld hwnnw eto. Mi fydd raid i mi rŵan, yn bydd! Dyna bŵer gwobrau ynde, maen nhw’n codi chwilfrydedd yn un peth.

Casgliad o brofiadau pobl ifanc sydd wedi gorfod brwydro gyda salwch a chyflyrau iechyd hirdymor ydi Byw yn fy Nghroen. Mae’r cyfranwyr i gyd yn bobl ifanc rhwng 10 a 26 oed, ac mae’r llyfr yn mynd i’r afael â chanser, epilepsi, clefyd Crohn’s, spina bifida, nam ar y golwg, OCD, iselder a gorbryder.

Dau lyfr pwysig iawn ar gyfer yr oes ryfedd hon.

Da iawn chi, yr enillwyr a’r cyfranwyr, a da iawn i bawb oedd ar y rhestr fer hefyd – roeddech chi gyd wir yn haeddu’r clod.

Gwych hefyd oedd bod y bardd Gruffudd Owen wedi sgwennu englynion i gyfarch yr enillwyr – efo gwaith celf Ruth Jên. Dyma’r un i Manon a Jac:

A dyma’r un i Sioned Erin a’r cyfranwyr:

Gwych, fel arfer, Mr Bardd Plant Cymru!

Bobl Bach, Breuddwydion Mawr

A dyma i chi lyfrau Saesneg dwi wedi gwirioni efo nhw, yn enwedig y rhai sy’n tynnu sylw at ferched rhyfeddol na wyddwn i fawr ddim amdanyn nhw.

Oedden nhw’n llai enwog oherwydd eu bod yn ddu? Dyna’r gwir amdani, yn anffodus.

Rhan o gyfres wych ‘Little People, Big Dreams’ ydi’r rhain, a braf fyddai cael cyfres debyg yn Gymraeg ynde?

Dyma i chi flas o’r cynnwys – addas ar gyfer oedran 4+ (ac oedolion!) ddeudwn i:

Dawnswraig ac ysbiwraig oedd Josephine Baker, ac athletwraig wych oedd Wilma Rudolph, oedd ar faglau oherwydd polio nes roedd hi’n 9 oed! Ro’n i isio ei gweld hi’n rhedeg yn syth ar ôl darllen y llyfr, a dyma linc i chitha gael ei gweld hi.

Digon hawdd gwglo i weld Josephine yn dawnsio hefyd.

Pobl – a straeon anhygoel. Ac mae ‘na lwythi ohonyn nhw yn y gyfres!

Llyfr am barchu pobl wahanol i ni

Perl arall gan Manon a Jac. Llyfr gyda’r mymryn lleia o eiriau, sy’n gadael i blentyn ‘ddarllen’ y lluniau. Felly mi allwch chi orffen hwn yn hawdd mewn un eisteddiad, a dwi’n siŵr y bydd y plant (a’r oedolion) yn sylwi ar rywbeth newydd yn y lluniau gyda phob darlleniad.

Ond cofiwch, “easy reading is damned hard writing” felly mi fedra i eich sicrhau chi bod Manon wedi pwyso a mesur bob gair, bob cymal, ac wedi torri a chwynnu er mwyn cael y cyfniad perffaith o eiriau a lluniau.

Mae’n stori bwysig hefyd, yn enwedig yn yr oes sydd ohoni. Mae’n ein dysgu i beidio â beirniadu rhywun sy’n edrych ac yn ymddwyn yn wahanol i ni, a bod rhaid parchu pawb.

Mae gan y cymdogion eu iaith eu hunain, ond maen nhw’n gallu siarad Cymraeg hefyd, a dwi wrth fy modd efo’r dudalen hon. Mi fydd plant wedi dotio.

Fel mae’n digwydd, mae’r plentyn gwahanol (piws) yn hoffi chwarae pêl-droed hefyd…gêm sydd wedi dod â phobl wahanol at ei gilydd ers blynyddoedd; ond nid pawb sy’n ddigon lwcus i gael byw drws nesa i’r teulu newydd a dod i’w nabod, ac mae rhai o’r plant yn yr ysgol yn gas efo’r plentyn newydd piws, ond mae’n plentyn gwyrdd ni yn edrych ar ei ôl…

Llyfr wirioneddol hyfryd. Bargen gan Y Lolfa am £3.99, ac yn eisin ar y gacen i mi, mae Manon wedi cyflwyno’r llyfr i’w chymdogion: “I Tomos Wyn a Huw Evans – y bobol drws nesaf ond un” sy’n digwydd perthyn i mi! Mi fydd y ddau wedi gwirioni.

Isio sgwennu ar gyfer bobl ifanc?

Fory (dydd Gwener) ydi’r diwrnod cau ar gyfer gwneud cais am gwrs wythnos am ddim yng Nghanolfan Ysgrifennu Tŷ Newydd.

Mae hwn wir yn gyfle arbennig gan Llenyddiaeth Cymru a Chyngor Llyfrau Cymru.
Chwilio am bobl sydd eisiau ysgrifennu ar gyfer bobl ifanc ydan ni, a nifer cyfyngedig o lefydd sydd ar gael.

Dowch ‘laen – crafwch am amser i ffwrdd o’r gwaith; perswadiwch rywun i gymryd y plant am chydig ddyddiau. Manon Steffan Ros

a fi yw’r tiwtoriaid a dan ni’n ysu am gael trafod eich syniadau, eich helpu i feddwl am syniadau, eich rhoi ar ben ffordd ym mhob ffordd, er mwyn cael mwy o lyfrau gwych, difyr, cynhyrfus, hardd, hapus, trist, emosiynol, amhosib eu rhoi i lawr i fachu dychymyg pobl ifanc Cymru (a thu hwnt).

Gyrrwch eich cais heddiw https://bit.ly/2kSTgZb

Os nad ydach chi wedi bod yn Nhŷ Newydd eto, mae’n le hudolus, ac mae’r bwyd yn wych! Ac yno, fel mae’n digwydd, ar gwrs tebyg i hwn, flynyddoedd yn ôl, y ces i’r syniad am fy ‘best-seller’, sef trioleg ‘Bywyd Blodwen Jones’ ar gyfer dysgwyr (fydd yn cael ei ail-gyhoeddi’n fuan efo cloriau newydd)

Gwobrau Tir na n-Og 2019

Llongyfarchiadau i bawb! A ddeudis i bod Fi a Joe Allen yn lyfr arbennig, arbennig o dda nôl ym mis Mai 2018 yndo?

Mae Manon Steffan Ros wedi ei gwneud hi eto! Dyma i chi nofel ar gyfer darllenwyr 11-14 oed (yn ôl y cyhoeddwyr) (10-94 oed yn fy marn i) ddylai fod yn hynod o boblogaidd, yn bendant gyda phlant a phobl sy’n hoffi pêl-droed, ond hefyd gydag unrhyw un sy’n hoffi stori dda wedi ei dweud yn grefftus.

Penderfyniad gwych gan y beirniaid, a dwi’n gwybod bod Manon yn falch iawn bod yr hen Joe wedi curo Llyfr Glas Nebo. Difyr fydd gweld pa lyfr fydd yn ennill LLyfr y Flwyddyn rŵan ynde… pob lwc, feirniaid!

Llongyfarchiadau hefyd i’r 18 criw (ia, 18!) lwyddodd i gyrraedd Eisteddfod Caerdydd efo’u hymgomau BL 7,8,9, sef detholiad o fy llyfr i, Gwylliaid:

Ond llongyfarchiadau mwy i’r 3 gyrhaeddodd llwyfan y Brifwyl, o Ynys Môn, Plas Mawr (Caerdydd) a Chaernarfon.

Criw dawnus a hollol boncyrs o Gaernarfon enillodd y wobr gyntaf:

Ac ro’n i’n cytuno’n llwyr efo’r beirniaid – roedden nhw i gyd yn ardderchog, ond roedd y Cofis wedi creu detholiad clyfar iawn, ac wedi actio’n gwbl wych. Ro’n i’n eitha nerfus cyn gwylio’r gystadleuaeth – be os na fyddai fy llyfr i’n ‘gweithio’ fel ymgom ar lwyfan? Ond diolch i’r nefoedd, ro’n i’n hynod falch o’r canlyniad.

O, a dwi wedi deall mai meibion y gwleidydd Guto Bebb ydi’r ddau hogyn oedd yn actio’r ‘gwylliaid’. Nefi!

Mis yr Ŷd a Wrecsam

Mae hi wedi ei wneud o eto.

Nofel hyfryd arall ar gyfer yr arddegau (12-14 yn ôl y blyrb, ond darllenwyr da o 10 oed i fyny, ddeuda i) gan Manon Steffan Ros. Sut mae hi’n llwyddo i sgwennu cymaint o lyfrau da mor gyson, mor gyflym?

Dyma’r broliant i chi:

“Stori gref am ragfarnau, cyfeillgarwch a brawdoliaeth rhwng dynion ifanc.” Ia, ac am sylweddoli nad yw eich rhieni’n iawn bob tro, ac am iselder a’r hyn sy’n gallu creu iselder, a ffrindiau sydd ddim wir yn ffrindiau, a bod modd dod o hyd i gyfeillgarwch yn y mannau mwya annisgwyl, a llawer, llawer mwy.

Dyma’r dudalen gyntaf:

A dyma’r ffordd berffaith o orffen pennod gyntaf:

“…roedd gen i deimlad yn fy mol fod pethau ofnadwy’n mynd i ddigwydd.” Gwneud i chi fod isio darllen ymlaen i’r bennod nesa yn syth tydi?

Mi ges i drafferth rhoi hon i lawr, er bod gen i gantamil o bethau eraill i’w gwneud. Mae’r stori a’r cymeriadau yn eich bachu, does dim gwastraffu geiriau ac mi fydd bechgyn 12+ yn ei mwynhau hi, dim bwys gen i faint o gwyno gwirion – “Dwi’m isio darllen blincin llyfr!” – wnawn nhw o flaen eu ffrindiau!

Mae hon yn un o gyfres o nofelau newydd ar gyfer yr oedran 12-14 gan CAA (prosiect wedi ei ariannu gan y Llywodraeth, yr un fath â chyfresi Y Melanai ac Yr Ynys) a dyma ddwy o’r rhai eraill sydd ar gael:

Dim clem sut lyfrau ydi’r rheiny, gan mod i’n cael llyfrau i’w hadolygu gan y gweisg fel arfer, ond mi wnes i brynu hon gan Manon am fod y syniad wedi apelio gymaint ata i. Ac roedd hi’n werth bob ceiniog o’r £5.99!

O, ac os ydach chi’n caru llyfrau ac yn byw yng nghyffiniau Wrecsam, neu isio esgus i bicio yno am chydig o siopa, cofiwch am y Fedwen Lyfrau yn Saith Seren ar yr 11eg o Fai, 10-5. Fel y gwelwch chi o’r poster, mae ‘na rywbeth i bob oed yno.

Gwobrau Tir na n-Og 2019

Mi fyddan nhw’n cyhoeddi enillwyr Gwobrau Tir na n-Og 2019 cyn bo hir, yn Eisteddfod yr Urdd, a dyma i chi deitlau’r rhestr fer Gymraeg, yn ôl y drefn gyhoeddwyd gan y Cyngor Llyfrau:

(mae’n ddrwg gen i bod na ddim mwy o luniau ond mae wordpress yn chwarae triciau yn ddiweddar – isio mwy o bres gen i, beryg!)

1. Hadau – Lleucu Roberts (Y Lolfa)

Nofel anturus i’r arddegau wedi’i gosod mewn byd ôl-apocalyptaidd. Yr ail lyfr yng nghyfres YMA.

2. Cymru ar y Map – Elin Meek, Valériane Leblond (Rily)

Llyfr atlas arbennig iawn gyda darluniau godidog sy’n dangos Cymru ar ei gorau.

3. Llyfr Glas Nebo – Manon Steffan Ros (Y Lolfa)

Enillydd y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru 2018.

4. Ble Mae Boc? – Huw Aaron (Y Lolfa)

Llyfr llawn hiwmor sy’n dangos golygfeydd Cymreig eiconig, a chyfle i ddod o hyd i Boc, y ddraig fach. (Llyfr oedd yn boblogaidd iawn efo’r plant yn y Steddfod Sir yn ôl be welais i – jest y peth ar gyfer aros oriau am eich tro chi i fynd ar y llwyfan)

5. Fi a Joe Allen – Manon Steffan Ros (Y Lolfa)

Stori hyfryd am gyffro’r Ewros yn 2016 sydd gymaint mwy na stori bêl-droed.

6. Gwenwyn a Gwasgod Felen – Haf Llewelyn (Gwasg Carreg Gwalch)

Nofel lawn cyffro am bobl gyffredin Sir Feirionnydd yn codi llais yn erbyn gorthrwm a thrais.

7. Lliwiau Byd Natur – Luned Aaron (Gwasg Carreg Gwalch)

Llyfr llun-a-gair sy’n tywys y darllenydd ifanc drwy fyd o liwiau hardd.

Os am wybod mwy am rhain, dwi eisoes wedi adolygu’r rhan fwya ar y blog ‘ma!

Yr hyn sy’n od eleni ydi nad ydyn nhw wedi eu rhannu yn 3 cyfrol cynradd a 3 uwchradd. Mae na 7 eleni! A hyd y gwela i, mae na 4 yn y categori uwchradd, sef 2 nofel Manon Steffan, un Lleucu ac un Haf.

Hefyd, mae Llyfr Glas Nebo eisoes wedi ennill y brif wobr yn y Genedlaethol (a gwerthu miloedd o gopiau gan fod cymaint o oedolion sydd ddim fel arfer yn darllen llyfrau Cymraeg wedi gwirioni efo hi – croeso i fyd llyfrau OI – oedolion ifanc, gyfeillion!) felly onid ydi hi’n mynd i fod yn anodd i unrhyw lyfr arall ei guro? Hm. Ond mae ‘na rai da iawn yn ei herbyn hi, ac mi wnes i wirioni efo Fi a Joe Allen. Diddorol… be fydd penderfyniad y beirniaid sgwn i?

Dwi’n meddwl ei bod hi’n haws efo’r adran iau. Er cystal y ddau arall, mae gen i deimlad yn fy nŵr mai un Elin Meek aiff â hi. Ond gawn ni weld.

Pob lwc i bawb!

Gyda llaw, cliciwch ar y linc isod i weld pa mor wych ydyn nhw mewn gwledydd eraill am hyrwyddo darllen a Diwrnod y Llyfr. Da iawn, yr Iseldiroedd:

https://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/netherlands-free-train-national-book-day-tickets-travel-tickets-ns-a8849606.html?fbclid=IwAR3afgMwKNe7GlW37e4EmsYIqyV1HBZKnxeAIENVBPkFSEQfdFUd7RLDhbw

Gŵyl Llenyddiaeth Plant Caerdydd

Mae’r ŵyl yn mynd o nerth i nerth!

Cliciwch ar y ddolen isod i lawrlwytho’r rhaglen lawn ar gyfer Gŵyl Llenyddiaeth Plant Caerdydd eleni. 🙂

http://ow.ly/N0AC50lugQB

Mi fydda i yno bnawn Sadwrn, Ebrill 6ed, yn is-grofft Castell Caerdydd am 3.00.
A be fydda i’n neud?

Darllen darn o Cadi a’r Deinosoriaid, a sôn am yr un sydd ar y gweill: Cadi a’r Celtiaid! A bydd cyfle i chi dynnu lluniau deinosoriaid – neu dylwyth teg neu bysgod a mor-forynion – neu Geltiaid. Fyny i chi.

Bydd Caryl Lewis yn sôn am ‘Little Honey Bee’ yn y bore, ac os ydach chi’n ffans o Na! Nel! bydd Meleri Wyn James yno jest cyn cinio hefyd. A llwyth o awduron eraill o bob cwr.

Wedyn os dach chi am aros yn y ddinas tan y dydd Sul, be am sesiwn Deian a Loli, tynnu lluniau gyda Huw Aaron, sgwennu gyda Manon Steffan Ros a chlywed am ‘Fi a Joe Allen’?

Pob sesiwn yn £5 a’r manylion sut i archebu lle ar y linc uchod.

Welwn ni chi yno!