Llyfrau ers yr haf

O nefi wen. Dwi’m wedi blogio am lyfrau plant ers mis Gorffennaf!

Mae’n wir ddrwg gen i, ond ro’n i wir yn brysur, rhwng y maes carafanau sy gynnon ni, a thrio gorffen drafft gyntaf nofel ar gyfer oedolion ifanc, a chantamil o bethau eraill! Wedyn es i i Batagonia am fis… diolch yn fawr i’r ysgolion am y croeso cynnes ges i a gobeithio eich bod chi’n mwynhau’r llyfrau a phosteri ddois i efo fi.

Yn anffodus, daeth Cadi a’r Môr-ladron allan yn ystod yr wythnos wedi i mi adael am Batagonia, felly chawson nhw mo hwnnw, ond dyma’r clawr, ac mae o ar gael yn siopau a llyfrgelloedd Cymru!

Ond pa lyfrau plant dwi wedi eu darllen a’u mwynhau ers Gorffennaf ta? Rhestr fydd hi yn hytrach nag adolygiadau llawn, achos wnes i’m cadw nodiadau, sori. Ond dwi’n cofio i mi wir fwynhau Siani Pob Man:

Stori wir am berson go iawn ydi hwn, a rhywun y byddwn i wedi bod wrth fy modd yn cael ei chyfarfod! Roedd Siani’n arfer byw mewn tŷ bach ar y traeth yng Nghei Bach, rhwng Ceinewydd ac Aberaeron. Roedd hi’n andros o gymeriad, yn pwffian ar ei chetyn ynghanol ei ieir neu’n canu rhigymau neu’n dweud ffortiwn ymwelwyr. Ond dwi’n meddwl mai clocsiau oedd ar ei thraed, nid clociau, fel sy’n cael ei ddeud yn y disgrifiad Saesneg ar wefan y Lolfa…

“In a little cottage, an old lady sits smoking her pipe with clocks on her feet.”

Camgymeriad hawdd ei neud! Dyma luniau go iawn o Siani – un yn gerdyn post:

Dyma un o fy hoff dudalennau. Tdi Valériane yn gneud chwip o fôr? A ieir… :

A dyma un o luniau eraill Valériane o ganol y llyfr (diolch i wefan sonamlyfra!)

A syniad i chi o lefel darllen y geiriau (gan Morfudd Bevan). Tua 6+ dwi’n meddwl ynde. Felly os dach chi’n nabod plentyn sydd isio straeon ‘go iawn’ a ffeithiau, mae hwn yn gyfrol ddeniadol, ddifyr, clawr caled am ddynes a hanner!

Ffefryn arall oedd Dwi eisiau bod yn Ddeinosor gan Luned a Huw Aaron.

Dwi’n caru deinosoriaid beth bynnag (tydi pawb call?) felly roedd hwn yn apelio’n syth bin. Mae lluniau Huw yn ddoniol ac mae geiriau Luned (sy’n odli) yn taro 12 bob tro. Mae Anna Gwen (3 a hanner) wrth ei bodd efo hwn er ei bod hi fymryn yn rhy ifanc i ddarllen y geiriau ar ei phen ei hun – ond sbiwch mawr a chlir ydi’r sgrifen. Fydd hi fawr o dro! Oed darllen 5+ ddwedwn ni? Yr anrheg perffaith i unrhyw blentyn sy’n caru deinosoriaid. Ac mae ‘na wers ynddo fo hefyd – un addas iawn ar gyfer plant (ac oedolion) heddiw: bydd yn hapus efo pwy wyt ti!

Llyfr ffeithiol arall i blant fymryn hŷn (7-11?) ydi Cymry o Fri gan y ‘dream team’ arall, Jon Gower a’r arlunydd Efa Lois:

Mae na bobl o wahanol gyfnodau mewn hanes – o Hywel Dda i Jade Jones – rhai o fyd chwaraeon a llenyddiaeth, eraill o fydoedd diwydiant, cerddoriaeth, gwleidyddiaeth, gwyddoniaeth, celf ac addysg – fel Betty Campbell.

A Geraint Thomas a Barti Ddu:

• 

• 

Ac allwch chi byth anwybyddu Nigel Owens!

Mae’n gyfrol ddifyr a phwysig, ac ro’n i’n hoff iawn o’r gweithgareddau ychwanegol fel y cwestiynau am eich prifathro chi, a rhestr Nigel o’i 15 chwaraewr rygbi gorau erioed. Lle i fwy o chwaraewyr Ffrainc yn fy marn i, ond dyna fo, dwi’n hŷn na Nigel.

Ac un dwi newydd ei orffen ydi Sblash! gan Branwen Davies, sef nofel i’r arddegau ifanc, tua 10-13 oed.

Branwen sgwennodd Seren y Dyffryn rhyw bum mlynedd yn ôl, nofel i blant tua 7-9 oed sy’n caru ceffylau. Fel mae’r teitl (a’r clawr) yn ei awgrymu, nofio ydi thema Sblash! ond mae hefyd yn ymdrin â bwlio, a’r syniad o gorff perffaith. Mae Beca’n wych am nofio ond yn ymwybodol iawn nad ydi hi mor denau â nifer o’i chyfoedion. Ynghanol criw y Clwb Nofio, mae hi’n hapus; yn y dŵr mae hi’n gyflym, yn gryf ac yn osgeiddig. Ond mae ’na hen jaden yn yr ysgol sy’n cyhoeddi’n uchel o flaen pawb yn y wers chwaraeon:

“Yyyyy, ma ’da Beca stretch marks!”

Fel’na mae’r llyfr yn dechrau. Doedd Beca rioed wedi clywed y term ‘stretch marks’ o’r blaen a does ganddi ddim syniad be ydyn nhw ond mae’n gwybod nad ydi hi eu heisiau nhw.

Mae gwersi chwaraeon yr ysgol uwchradd yn gallu creithio pobl am flynyddoedd, fel y gŵyr nifer ohonon ni, ac mae’r nofel fer hon yn delio efo diffyg hyder yn arbennig o dda. Dwi’m isio deud gormod am y plot am mod i am i chi ddarganfod pethau drososch chi eich hun, fel roedd Branwen yn ei ddymuno (mae’n gas gen i adolygiadau sy’n rhoi’r plot i gyd i rywun ymlaen llaw! Grrrr…). Mae’n stori dda iawn beth bynnag, ac ro’n i’n gwingo a dal fy ngwynt ac yn ebychu ‘Wel, yr hen jaden!’ yn aml.

Dwi’n addo peidio â bod mor hir yn blogio tro nesa!

2 lyfr newydd sbon i blant bach a Llyfr y Flwyddyn

Pan dynnais i’r llun, ro’n i wedi meddwl sôn am y 4 llyfr yr un pryd ond mae na dipyn o waith darllen ar y 2 yn y cefn, felly llyfrau’r plant iau – Ben Llestri a’r bwced ych-a-fi a Nos Da, Tanwen a Twm amdani y tro yma:

Mae Ben Llestri a’r bwced ych-a-fi gen i ers tro ond dwi wedi bod fymryn yn brysur yn ddiweddar rhwng bob dim (yn cynnwys symud tŷ) felly doedd gen i jest mo’r amser i sgwennu dim, er i mi ei ddarllen o’n syth – a mwynhau’n arw.

Mae Huw Davies yr awdur yn amlwg yn hen law ar sgwennu i blant (fo sgwennodd y nofel Saesneg ‘Scrambled’ i blant uwchradd), ac mae o’n bendant yn nabod plant – a phlant sydd fymryn bach yn ddrwg. Wel, yn ddrygionus ta.

Clywodd ei wraig yn dwrdio un o’u plant un diwrnod, a daeth cymeriad direidus Ben Llestri i fodolaeth yn fuan wedyn. Mae lluniau’r arlunydd Lowri Roberts yn grêt – a sbiwch be sy ar siwmper/crys chwys Ben… pa mor hir fydd hi’n cymryd i’r darllenydd ifanc ddeall pam fod ‘na blatiau a chyllyll a ffyrc ar ei siwmper o sgwn i?

Be am y stori? Wel… un diwrnod mae Ben (Llestri) yn teimlo’n ddiflas felly mae’n penderfynu chwarae tric.

*Dyna pryd mae triciau’n cael eu chwarae gan amlaf ynde? Pan does ‘na ddim byd arall i’w neud, neu pan dydy rhywun ddim yn gallu meddwl am unrhyw beth gwell i’w neud. Neu pan nad oes rhywun callach o gwmpas i ddeud wrthach chi: “Ym, be am beidio?”

Ta waeth, dyma be mae Ben yn ei neud:

A llawer mwy o bethau afiach tebyg! Wedyn, mae’n gosod y bwced ar ben y drws ac yn disgwyl…

Ac yn disgwyl…nes i fwy o bobl fynd drwy’r drws. Be sy’n mynd i ddigwydd? Bydd raid i chi brynu a darllen y llyfr i gael gwybod! (£4.99 Y Lolfa). Mi fydd yn apelio at blant bach tebyg i Ben, yn BENdant, ond bydd rhieni a modrybedd a neiniau a theidiau a phwy bynnag sy’n darllen efo’r plant yn cael hwyl efo’r llyfr yma hefyd.

Mae ‘na rywbeth yn deud wrtha i y cawn ni fwy o helyntion Ben Llestri. Edrych mlaen!

A dyma lyfr arall fydd yn plesio’r plant a’r oedolion fel ei gilydd: Nos Da, Tanwen a Twm.

Mae’n amser gwely ar Tanwen a Twm, a dan ni’n cael mynd drwy bob cam cyfarwydd (a’r seiniau) efo nhw:

A fy ffefryn i – achos dyma ro’n i’n mwynhau ei neud yn blentyn (a wastad yn gadael i’r plant ro’n i’n eu gwarchod wneud hefyd – ond peidiwch â deud wrth eu rhieni):

Ond rydan ni gyd yn gyfarwydd efo’r problemau sy’n codi jest cyn iddyn nhw setlo tydan? Teganau angenrheidiol wedi cael traed… rhywbeth brawychus o dan y gwely… y stafell yn rhy dywyll… UNRHYW BETH HEBLAW CYSGU!

Cwtsh a sws a diffodd y golau… ond ai dyna ddiwedd y diwrnod i Twm a Tanwen – a’u rhieni/nain/taid/gwarchodwyr? Go brin…

Mae unrhyw un sy’n blentyn bychan ac unrhyw un sydd wedi gorfod cael plentyn bach i fynd i’w wely yn mynd i fwynhau hon. Mae pob un yn canu cloch! A’r darllen storis cyn cysgu… ac un arall… ia ia, wedi bod ene!

Y pâr priod/rhieni Luned a Huw Aaron sydd wedi sgwennu hwn, a dwi’n eitha siŵr y bydd yn boblogaidd tu hwnt. £6.95 Gwasg Carreg Gwalch.

A sôn am Huw Aaron… mae o ar restr fer Llyfr y Flwyddyn 2021! Llongyfarchiadau, Huw – a phawb arall sydd arni. Mae’n mynd i fod yn chwip o gystadleuaeth.

O’m rhan i, Mynd amdani ar gyfer y categori barddoniaeth, Tu ôl i’r Awyr ar gyfer y ffuglen, O.M. ar gyfer y ffeithiol a #Helynt ar gyfer y categori plant (sori, Huw!). A’r brif wobr? Hm… mae’n anodd penderfynu – ond un o’r pedwar yna… mi faswn i’n hapus tase unrhyw un o’r 4 yna’n mynd â hi. Faswn i ddim yn anhapus tase unrhyw un o’r lleill yn fuddugol chwaith, cofiwch.

Pob lwc i bawb!