Hedyn / Seed Caryl Lewis

Nofel hyfryd arall gan Caryl Lewis, ar gyfer plant tua 9+ (ac oedolion fel fi). Dyma’r broliant ar y cefn:

A dyma’r tudalennau cyntaf i chi gael syniad:

A dyma lun o Caryl rhag ofn eich bod wedi bod yn byw mewn ogof a ddim yn gwybod pwy ydi hi:

Macmillan Childrens Books gyhoeddodd y fersiwn Saesneg, Seed, a Meinir Wyn Edwards (y flonden) Y Lolfa sydd wedi ei haddasu i’r Gymraeg. Mae hi wedi cael hwyl arni hefyd.

Ond mi gafodd Caryl andros o hwyl yn ei sgwennu yn y lle cynta. Mae’n llawn bob dim dwi’n ei hoffi: hud a lledrith, antur, dawnsio, garddio, natur, cyfeillgarwch a theidiau/tadau-cu chydig bach yn boncyrs. Mae na bob math o themàu ynddi – rhai pwysig iawn, ond does ‘run yn llethu’r stori na’r antur. A dwi’m isio sôn gormod amdanyn nhw fan hyn, rhag ofn i mi ddifetha’r profiad o ddarllen i chi. Ond ocê ta, mae ‘na gymeriad byddar yn y nofel. Mae ei stori hi yn hyfryd hefyd.

Mae na luniau bach difyr bob hyn a hyn:

Mae’r antur yn dechrau efo Marty’n plannu’r hedyn. Edrychwch sut dan ni’n cael gwybod bod rhywbeth hudol am yr hedyn hwn… cynnil a llawn cyffro!

Ia, hedyn pwmpen ydi hi – ac ydi, mae’n tyfu’n anferthol. Ond be maen nhw’n ei neud efo hi? Aha. Bydd raid i chi ddarllen y llyfr eich hun i gael gwybod!

£7.99 ac yn werth pob ceiniog.

Merch y Mêl

Mae’r cyfuniad o Caryl Lewis a Valériane Leblond wedi profi’n un llwyddiannus eto. Mae Merch y Mêl yn wirioneddol hudolus o ran stori a lluniau.

Dyma ddechrau’r stori:

Dydi Valériane ddim wedi darlunio’r geiriau yn llythrennol, ond wedi ychwanegu cefndir a lleoliad a ‘chymeriadau’ gwahanol efo’r deryn du a’r sgwarnogod a’r eira ( bydd raid i chi brynu eich copi eich hun i weld y llun yn iawn!). Rydan ni’n gwybod yn syth bod natur yn ran bwysig o’r stori.

Ac mae’n stori hyfryd, hamddenol am Elsi dawel, drist (chawn ni ddim gwybod pam fod “ei chalon hi’n drwm, a’i thafod yn drymach”, mae o i fyny i ni greu ein stori ein hunain) a’i Mam-gu, sy’n rhoi gobaith a hapusrwydd ym mywyd y ferch fach drwy ei dysgu am y gwenyn mêl.

Mae Elsi’n dysgu am y frenhines ac am y planhigion mae’r gwenyn yn eu hoffi.

Rydan ni’n mynd o un tymor o’r flwyddyn i’r llall yn araf bach, ac yn cael ein dysgu, fel Elsi, “Cofia, yn nyfnder gaeaf, y daw’r haf eto yn ei dro…’

Mi fydd pob Mam-gu wrth ei bodd efo’r stori hon. A deud y gwir, mi ddylai pawb fwynhau’r stori hon. Mae’n dysgu bod pethau wastad yn gallu newid a gwella, ac y daw eto haul ar fryn.

Mae hi hefyd yn dysgu plant (ac ambell riant o ran hynny) am enwau blodau a phlanhigion. Roedd hynny’n bendant yn fwriad gan Caryl, gan ei bod yn teimlo fod plant y dyddiau yma mewn perygl o golli geiriau a thermau o fyd natur, fel ‘bysedd y cŵn’, ‘cynffonau ŵyn bach’ a ‘meillion.’ Cytuno gant y cant. Fy hoff atgofion i o’r ysgol gynradd oedd cael mynd am ‘nature walk’ efo Mr Morgan. Ie, dyna roedd o’n eu galw nhw, ond roedd enwau’r adar a’r planhigion yn ddwyieithog. Dyw plant bach ddim yn cael cyfleon felna yn yr ysgol bellach, ac onibai fod ganddyn nhw rieni (efo’r amser a’r egni) neu nain neu daid neu fodryb i fynd â nhw am dro yn y caeau a’r coedwigoedd, bydd y termau Cymraeg yn cael eu colli.

Cafodd Caryl ei hysbrydoli hefyd gan y gwenyn mêl mae’n eu cadw ar ei fferm yng Ngoginan. Deall yn iawn eto – mae cadw gwenyn yn rywbeth hudolus ac mor, mor ddifyr.

Dwi newydd sgwennu nofel i’r arddegau gafodd ei hysbrydoli gan fy ngwenyn mêl i, ond mewn ffordd cwbl wahanol!

Mae merch Caryl, Gwenno wedi dechrau gofalu am y gwenyn hefyd, yn union fel Elsi yn y stori. A dwi’n siŵr bod Caryl wedi creu’r llythyren ‘G’ yn uwd Gwenno! Dyma hi, gyda llaw, yn tynnu lluniau môr-forynion yn y Steddfod yn Sir Fôn eleni:

Yr un lliw gwallt â Elsi – a Caryl – a’r mêl…

Llyfr i’w drysori yn bendant, ac yn anrheg Nadolig perffaith. ( £5.99 Y Lolfa)

Cystadleuaeth Darllen Dros Gymru 2018

Mae’r llyfrau wedi eu henwi ar gyfer: Cystadleuaeth Llyfrau i Ysgolion Cymru 2017–2018!

Dyma i chi’r rhai ar gyfer Rownd Sirol Blynyddoedd 3 a 4 – cliciwch ar y ddolen:

 

Darllen_Dros_Gymru_Rownd_Sirol_Bl._3_a_4_2017-2018

Falch o weld rhain yno! 9 allan o 10 llyfr yn rai gwreiddiol Cymraeg – da. A dau gan fam a merch, digwydd bod – Haf Llewelyn a’i merch Leusa. Y tro cynta i hynna ddigwydd, mae’n siŵr?

 

A dyma rai Blynyddoedd 5 a 6. 3 allan o 10 yn addasiadau. Ond mae ‘na lai o lyfrau gwreiddiol ar gael ar gyfer yr oedran yma, dwi’n gwybod.

Darllen_Dros_Gymru_Rownd_Sirol_Bl._5_a_6_2017-2018

Dyma luniau rhai o’r cloriau:

  Hoffi’r clawr hwn yn arw, gyda llaw.

 

Ac mae maint y lluniau yn dibynnu ar faint y lluniau oedd ar gael ar y we – dim byd i neud efo fy marn i, iawn!

Mae’n siwr bod y rhan fwyaf o ysgolion eisoes wedi cael y wybodaeth uchod, ond rhag ofn bod gan ryw ysgol awydd rhoi cynnig arni am y tro cynta erioed, cysylltwch â darllendrosgymru@llyfrau.cymru | 01970 624 151 os hoffech chi ragor o wybodaeth.

Ac mae’n siwr bod awduron y llyfrau hyn yn falch o gael gwybod eu bod ar y rhestr hefyd! Sgwn i pa rai gaiff eu dewis i’w trafod, a pha rai i wneud cyflwyniad? Hmm…

Mwy o newyddion da: mae ‘na rifyn newydd o Mellten yn y siopau:

Pob hwyl ar y darllen – a phob lwc i’r ysgolion!

Steddfod Môn 2017

Dyna be oedd wythnos brysur!

Mi ges i andros o hwyl yn darllen darnau o Cadi Dan y dŵr ar stondinau Siop y Pethe a’r Lolfa ar y maes.

Ac roedd yr hogan fach yma yn y gardigan felen yn gesan a hanner!

Cêsus eraill oedd y plant sgwennodd Chwip o Chwedlau ar gyfer prosiect Awdurdod Parc Eryri, a dyma Twm Elias a fi yn cyhoeddi pwy oedd enillwyr y gystadleuaeth:

Llongyfarchiadau gwresog i ysgolion Penybryn Bethesda, Maenofferen Blaenau Ffestiniog a Gwaungynfi Deiniolen ar eu chwip o chwedlau gwych! Efallai y caiff y straeon i gyd eu cyhoeddi mewn llyfryn bychan ryw ben – gawn ni weld.

Am fod gen i gymalau poenus ar ôl blynyddoedd o wneud pethau gwirion, ro’n i’n llogi sgwter bach i fynd o le i le ar y maes, ac ar ddydd Mercher, roedd y Cadi go iawn, merch fy nith, yn clocsio efo Criw Clocsio Tegid. Wedyn mi fynnodd fynd ar y sgwter efo fi. Roedd hi’n trio pwyso’r botwm cyflymdra bob munud ac yn rhoi ffitiau i mi! Ond dwi’n meddwl bod ‘na ddeunydd llyfr yma yn rhywle…

Ar y dydd Gwener, roedd Dr Siwan Rosser o Brifysgol Caerdydd wedi trefnu fforwm yn trafod y diffyg llyfrau ar gyfer yr arddegau.

Digon o bwyntiau difyr (bechod mod i methu cael linc i’r fidio fan hyn) ond yn bendant, mae angen mwy o flogio am lyfrau; mwy o lyfrau ar CD ac MP3; ffilmiau byrion yn tynnu sylw at lyfrau sy’n cydio – ac nid jest gweisg yn heipio llyfrau, sy’n gallu bod yn ddiflas ac yn boen. Ond yn fwy na dim, mae angen mwy o lyfrau difyr, clyfar a hynod ddarllenadwy (a gwreiddiol) ar gyfer yr arddegau yn y lle cynta! Mi allai Non Mererid Jones, enillodd am sgwennu stori fer, sgwennu chwip o nofel. Mae’r hogan yn gallu sgwennu! Ble mae hi wedi bod?

Gawn ni gystadleuaeth sgwennu nofel ( neu bennod gyntaf ac amlinelliad o leia) i’r arddegau yn Rhestr Testunau yr Eisteddfod os gwelwch yn dda? Yn rheolaidd?

Ia, dwi’n gwybod mod i’n un o’r 3 beirniad benderfynodd fod yn rhaid atal y wobr yng Nghystadleuaeth Gwobr Goffa Daniel Owen (dyma Caryl Lewis a fi yn siomi’r genedl):

Ond mi fydd y nofelau oedd yn dangos potensial yn siwr o weld golau dydd ryw ben – ac yn llawer gwell nofelau ar ôl i’r awduron a golygyddion weithio arnyn nhw. Dydi cyhoeddi nofelau sydd ddim cystal ag y medren nhw fod yn gwneud dim lles i’r byd llyfrau Cymraeg. Dyna fy marn i beth bynnag!

A be am lyfrau’r Steddfod? Ble wnaethoch chi ei brynu/ddarllen? Unrhyw lyfrau plant (gwreiddiol os yn bosib…) y gallwch chi eu hargymell?

 

 

Myrddin ap Dafydd

Myrddin ap Dafydd yw perchennog Gwasg Carreg Gwalch, cwmni sy’n cyhoeddi rhyw 50 o lyfrau y flwyddyn.

Ond mae o hefyd yn fardd – yn brifardd hyd yn oed: fo enillodd y Gadair yn Eisteddfodau Cenedlaethol Cwm Rhymni 1990, a Thyddewi 2002.

Ac os dach chi isio dysgu cynganeddu:

Ac mae o wedi cyhoeddi llwythi o lyfrau o gerddi i blant, nifer ohonyn nhw yn ddarnau gosod mewn steddfodau:

Ond mae o hefyd yn awdur rhyddiaith. Mae o wedi sgwennu nifer o ddramâu, cyfres o lyfrau ar lên gwerin, a ffuglen i blant yn Gymraeg a Saesneg.

Mae o’n mynd o amgylch ysgolion yn gyson i siarad am ei gerddi a’i lyfrau.

A does dim syndod ei fod yn hoff iawn o lyfrau gan iddo gael ei fagu mewn siop lyfrau yn Llanrwst, a’i dad oedd yr awdur Dafydd Parri. Fo sgwennodd y gyfres hynod lwyddiannus am Y Llewod.

Felly Myrddin ydi’r nesa i ateb fy nghwestiynau am ei hoff lyfrau pan oedd o’n blentyn:

1. Pa lyfrau oeddet ti’n eu hoffi yn blentyn?
2. a) Ysgol Gynradd  – Cymraeg a Saesneg

Nofelau T Llew Jones a Thwm Siôn Cati yn arbennig, Ein Hen Hen Hanes, Jac Jamaica a nofelau Famous Five, Enid Blyton

1. b) Ysgol Uwchradd – Cymraeg a Saesneg

Islwyn Ffowc Elis, cyfres yr ‘Hardy Boys’ a chyfres Pocomonto – nofelau am ddau dditecif ifanc a chowboi ifanc oedd y rheiny

 

2. Wyt ti’n dal i ddarllen llyfrau plant? Pa rai wyt ti wedi eu hoffi’n ddiweddar?

Dwi’n hoff iawn o nofelau Michael Morpurgo – ac rydan ni wedi cyhoeddi fersiynau Cymraeg o nifer ohonyn nhw fel Ceffyl Rhyfel, Gwrando ar y Lloer a Llygaid Mistar Neb.

Dwi’n hoff o feirdd plant fel Charles Causley, Michael Rosen a Benjamin Zephaniah.

Gan fy mod i’n gweithio yn y maes, mi fydda i’n darllen llawer o lyfrau plant Cymraeg hefyd – mae Gareth F. Williams ac Angharad Tomos yn ffefrynnau, Manon Steffan Ros a Caryl Lewis hefyd.

 

3. Pwy ydi dy hoff ddylunydd/arlunydd llyfrau? Pam?

Dorry Spikes – dwi wedi cael pleser mawr o gydweithio efo hi ar sawl cyfrol. Mae’n wych mewn lliw ac mewn du a gwyn, yn gweld onglau a gorwelion gwahanol, ac mae ei phobol hi’n bobol ddiddorol iawn.

 

4. Be nath i ti ddechrau sgwennu?

Cael gwahoddiad i fynd i siarad mewn ysgol wnes i, ar ôl ennill cadair genedlaethol am gerdd oedd yn sôn am enedigaeth plentyn. Mi sylweddolais nad oedd gen i ddim i’w rannu efo nhw a dyma drio sgwennu am brofiadau roeddwn i wedi’u cael pan oeddwn i eu hoed nhw.

 

5. Be wyt ti’n ei fwynhau fwya am sgwennu?

Mewn rhyw ffordd, dwi’n cael ail-fyw fy mhlentyndod wrth sgwennu i blant – ac mae’n syndod be sy’n dod yn ôl i’r cof! Rhannu ydi sgwennu, ac felly mae cael ymateb yr un sy’n derbyn yn bwysig iawn. Mae’n braf iawn dal i fynd o gwmpas ysgolion a chael clywed barn y plant.

 

6. Dwed chydig am dy nofel ddiweddara i blant.

Mae’r Lleuad yn Goch sydd newydd ei chyhoeddi. Mae hon yn rhan o gyfres sydd ganddon ni i bobol ifanc yn creu straeon gyda chefndir darnau o hanes y ganrif ddiwethaf iddyn nhw. Yn y cefndir mae hanes y Tân yn Llŷn a thref Gernika yng Ngwlad y Basg yn llosgi ar ôl cael ei bomio gan y Ffasgwyr yn 1937. Ond stori am deulu o Lŷn ydi hi – mi gawsant eu troi allan o’u fferm i wneud lle i’r Ysgol Fomio, mae’r ferch yn dod yn agos at y rhai a losgodd yr Ysgol Fomio ac mae’r mab yn llongwr ac yn cael ei hun yng nghanol peryglon helpu ffoaduriaid o Wlad y Basg.

 

7. Pa lyfr(au) plant sydd ar y ffordd nesa gen ti?

Mae gen i focs ar lawr y swyddfa sgwennu. Dwi wrthi’n hel pytiau am hanes y Welsh Not ar hyn o bryd a dyna fydd cefndir y nesaf.

(does a wnelo’r llun isod dim byd â’r ateb roddodd Myrddin, ond dwi’n licio’r llun – Geraint Lovgreen ydi hwnna wrth ei ochr o)

Diolch, Myrddin!

 

Gwefan am lyfrau plant bach

Dwi newydd ddarganfod gwefan sy’n cyd-fynd efo cyfres ‘Darllen ‘da fi’ ar S4C.
Gwych! Dyma’r linc:

https://www.s4c.co.uk/darllendafi/c_index.php

Ac maen nhw wedi rhoi llyfrau dan benawdau fel: Difyr a Doniol, Straeon Anifeiliaid ac ati.
Mae gwir angen gwneud hyn.
Hefyd, mae ‘na blant ac oedolion wedi rhoi eu barn am rai o’r llyfrau, ee:

Bili Boncyrs a’r Planedau
gan Caryl Lewis

Dyma farn Allwyd Edwards, Aberystwyth am y llyfr hwn:
(5/5)
Cyfres gwreiddiol o lyfrau doniol, cymraeg. Mae’r mab wrth ei fodd yn eu darllen. Brysiwcch gyda’r nesa!

Dyma farn Gafyn Jones, Caerdydd am y llyfr hwn:
(5/5)
Rydym ni wrth ein boddau efo’r gyfres hon. Hoff ddarn Gwion yw’r bwydydd rhyfedd – cornfflecs a chwstard !. Hoff ddarn Gruffudd yw’r trip i’r seler at y pry copyn anferth! Fel rhiant, dwi wrth fy modd fod hwyl y llyfr yn hudo’r plant i’w ddarllen dro ar ol tro! Gruffudd a Gwion Jones, Caerdydd

Dyma farn Cris, Ceredigion am y llyfr hwn:
(5/5)
LLyfr ardderchog fel lleill yn y gyfres. Mae’r llyfrau yn ddonilo iawn ac mae’r gyfres yn gwella efo pob llyfr newydd.

Dyma farn Samantha Evans, Lampeter am y llyfr hwn:
(5/5)
My friend’s children, who are Welsh learners, absolutely adore the characters in this book and the rest of the Bili Boncyrs books.

Dyma farn Siwan Jones, Caerdydd am y llyfr hwn:
(4/5)
Mae’r plant yn mwynhau’r gyfres hon, mwy am y lluniau a’r ‘byd’ gwahanol na’r straeon eu hunain sy’n gallu bod yn reit denau

Dyma farn Catrin Evans, Caerdydd am y llyfr hwn:
(4/5)
Llyfr gwych, hoffi hwn, mae’n ddifyr yn glir ac yn hwyl i ddarllen gyda’r plant. Ma yna gyfres o lyfrau Bili Boncyrs felly mae’n gyfle i’r plant enyn diddordeb yn y cymeriad, ac maent yn disgwyl mlan i ddarllen am helyntion Bili yn y llyfr nesa…..

Da de?

Mi fyddai’n wych tase modd gweld gwefan debyg i blant 7 oed +…