Dyma’r llyfr cyntaf mewn cyfres am fywydau ysbrydoledig pobl o Gymru, pob un wedi herio’r drefn mewn rhyw ffordd a llwyddo “er gwaetha pawb a phopeth.” Bydd pob llyfr wedi ei sgwennu gan awdur gwahanol a’i ddarlunio gan arlunydd gwahanol – difyr a theg iawn!
Ac Anni Llŷn sy’n cael y fraint o gyhoeddi ei geiriau yn gyntaf. Nag oes, does ‘na ddim llawer o eiriau fel y gwelwch chi:
– ond dyna’r grefft dach chi’n gweld. Dewis y geiriau cywir, a’u gosod mewn ffordd glir ond difyr a chynnil. Llyfrau ar gyfer plant dan 7 ydi’r rhain yn ôl y manylion ar gwales.com ond dwi’n siŵr y bydd neiniau nes at 70 yn eu mwynhau hefyd!
Dwi’n falch iawn mai merch ydi’r cymeriad cynta yn y gyfres (ond roedd mwy o ferched wedi gorfod goresgyn rhwystrau ers talwm, doedden? Dal i neud? Trafodwch…) ac mae Cranogwen yn gymeriad sydd wir yn haeddu mwy o sylw.
Llongwr oedd tad Sarah Jane Rees (dyna oedd ei henw iawn) a dyna oedd ei breuddwyd hithau, ond bryd hynny, doedd merched ddim yn cael gweithio ar longau.
Ond roedd Sarah yn ferch benderfynol iawn…
ac yn 15 oed, llwyddodd i berswadio ei thad i’w gadael i ymuno â’i griw ar ei long. Ieee! Gweithiodd yn galed a datblygu i fod yn chwip o forwr. Roedd hi isio rhannu ei sgiliau a’i gwybodaeth, felly aeth ati i ddysgu eraill am gyfrinachau’r môr a sut i hwylio.
Roedd hi’n aml-dalentog, ac yn mwynhau sgwennu cerddi hefyd – dan yr enw Cranogwen.
Dipyn o ddynes! Mae na lawer mwy amdani yn y llyfr ond bydd raid i chi brynu copi (neu fenthyca o’r llyfrgell) os am wybod mwy.
Mi faswn i wedi bod wrth fy modd yn cael darllen llyfrau fel hyn am enwogion o Gymru pan ro’n i yn yr ysgol gynradd – ond doedd pobl fel Cranogwen ddim yn ‘enwog’ pan ro’n i’n 7 oed. Nac yn 14 oed. Ond ro’n i’n gwybod am Florence Nightingale a’r Frenhines Fictoria a’u tebyg. Roedd hi’n hen bryd i ni roi’n goreuon ni ar bedestal!
Mae darluniau Rhiannon Parnis yn siwtio’r testun i’r dim, a dwi wrth fy modd efo’r clawr. Mae’n llyfr hyfryd. Da iawn, Llyfrau Broga!
Ac mae ‘na fwy ar y ffordd:
Ia, fi sydd wedi sgwennu am Shirley, a Casia Wiliam sydd wedi sgwennu am Gwen, ac mi wnai rannu’r rheiny efo chi pan fyddan nhw wedi eu cyhoeddi.
Llyfrau Broga £5.99
Bethan Gwanas 