Gŵyl Llenyddiaeth Plant Caerdydd

Mae’r ŵyl yn mynd o nerth i nerth!

Cliciwch ar y ddolen isod i lawrlwytho’r rhaglen lawn ar gyfer Gŵyl Llenyddiaeth Plant Caerdydd eleni. 🙂

http://ow.ly/N0AC50lugQB

Mi fydda i yno bnawn Sadwrn, Ebrill 6ed, yn is-grofft Castell Caerdydd am 3.00.
A be fydda i’n neud?

Darllen darn o Cadi a’r Deinosoriaid, a sôn am yr un sydd ar y gweill: Cadi a’r Celtiaid! A bydd cyfle i chi dynnu lluniau deinosoriaid – neu dylwyth teg neu bysgod a mor-forynion – neu Geltiaid. Fyny i chi.

Bydd Caryl Lewis yn sôn am ‘Little Honey Bee’ yn y bore, ac os ydach chi’n ffans o Na! Nel! bydd Meleri Wyn James yno jest cyn cinio hefyd. A llwyth o awduron eraill o bob cwr.

Wedyn os dach chi am aros yn y ddinas tan y dydd Sul, be am sesiwn Deian a Loli, tynnu lluniau gyda Huw Aaron, sgwennu gyda Manon Steffan Ros a chlywed am ‘Fi a Joe Allen’?

Pob sesiwn yn £5 a’r manylion sut i archebu lle ar y linc uchod.

Welwn ni chi yno!

Bechgyn/Merched – oes angen gwahaniaethu?

Roedd y neges isod ar Twitter yn ddiweddar:

Me: do you sell kids’ water bottles?
Sales assistant: Is it for a boy or a girl?
Me: erm, does it matter?
Her: yes because some have dinosaurs on them.
Me: right, so what difference does that make?
Her: 🤔
Me: 🙄 some dinosaurs were female
Her: (unconvinced) maybe…

Cafwyd nifer fawr o atebion wedyn yn adrodd hanesion tebyg: pobl yn amharod i adael i bobl brynu pethau ‘bechgyn’ i’w merched a phethau ‘merched’ i’w bechgyn;

rhieni yn gwrthod hyd yn oed ystyried gadael i’w meibion brynu unrhyw beth pinc neu biws, neu i’w merched gael dilledyn/mwg/llyfr/unrhyw beth gyda deinosor/car/tractor arno.

Mae hyn yn fy ngyrru i’n benwan erioed. Be goblyn sydd o’i le efo gadael i fechgyn ddewis unrhyw liw dan haul? A pam nad yw merched bach i fod i hoffi deinosoriaid? Gofynwyd i mi a fyddai Cadi a’r Deinosoriaid yn apelio at ferched. Oni fyddai bachgen yn fwy addas i’r stori?

Y? Doedd y peth rioed wedi croesi fy meddwl i! Pam mai bechgyn a dim ond bechgyn sydd i fod i hoffi deinosoriaid – a magu diddordeb mewn hanes ac esblygiad a sut mae’r byd yn gweithio ac ati? Ond mae’n debyg bod rhai rhieni/gwerthwyr deunyddiau ar gyfer plant yn meddwl y byddai gan ferched bach ofn creaduriaid mawr fel’na. Hm. Os dach chi’n gadael iddyn nhw wylio Jurassic Park yn rhy ifanc efallai, ond a ydi’r rhieni hyn wedi gweld ffilm ‘The Good Dinosaur’?

Dwi’n eitha siŵr y bydd unrhyw hogan fach tua 7 oed + wedi gwirioni efo’r deinosor bach yma, yn union fel unrhyw hogyn. Roedd yr oedolyn yma wedi gwirioni ac yn crio bwcedi – am ei fod o mor hyfryd – ac mae’r diwedd (sboilar) yn hapus, wir yr. Dyma’r trêlar:

Iawn, mae ‘na ryw ymchwil wedi ei wneud sy’n ‘profi’ bod plant bach yn tueddu i ddewis teganau ‘addas’ i’w rhyw: ceir a thractors yn tueddu i ddenu bechgyn, tedis a doliau a phethau gyda wynebau yn tueddu i dynnu sylw merched. Ocê, mi wnai dderbyn hynna, ond ‘tueddu’ ydi hynna – doedd pob un plentyn ddim yn dilyn y drefn, achos weithiau, mae plentyn isio gwneud sŵn injan a mynd ‘Brrrm, brrm’ a dro arall mae’r un plentyn isio chwarae efo rhywbeth meddal, sgwiji efo llygaid a choesau a breichiau, dim bwys pa ryw ydyn nhw!

A sbiwch mewn difri ar y teganau hyn: ai dim ond bechgyn sydd i fod i ystyried bod yn ddoctor, hyd yn oed heddiw?

Ac os ydi’r busnes pinc’glas ma’n cael ei lynu ato, mae rhai teganau a llyfrau hyd yn oed yn hwrjio ‘gwna dy hun yn ddel’ i ferched ‘a gwna dy hun yn glyfar’ i fechgyn:

Annwyl brynwyr llyfrau i’ch plant/wyrion/nithod/neiaint – plis ystyriwch be dach chi’n neud pan yn prynu llyfrau fel hyn iddyn nhw.

Prynwch bethau fel hyn yn lle!

Dwi’n teimlo nofel newydd yn cyniwair…

Nofel wych arall

Ia, llyfr Saesneg y tro yma, ond ar wahân i’r ffaith ei fod yn chwip o lyfr, mae ‘na gysylltiad Cymraeg cryf iawn.

Mae’r awdur, Catherine Johnson, yn hanner Cymraes. Erinwen Johnson o Abergele (Gwytherin yn wreiddiol) ydi ei mam hi, ac mae hi’n gyfnither i’r diweddar Gwynn ap Gwilym! Fo ydi awdur Sgythia – nofel wych arall. Rhywbeth yn y gwaed, yn amlwg.

Ar ochr ei thad, mae hi o dras Jamaican a dyna lun priodas ei rhieni:

Er iddyn nhw briodi yng Ngwytherin (ar ôl cyfarfod mewn clwb comiwnyddol Pwyleg (!)), byw yn ochrau Llundain wnaethon nhw, ond byddai Catherine yn dod i Ogledd Cymru am wyliau, ac mae hi’n falch iawn o’i gwreiddiau Cymraeg.
Dwi’n ei nabod hi ers blynyddoedd – ers pan oedd hi’n dechrau cyhoeddi llyfrau i blant a phobl ifanc, tua 20 mlynedd yn ôl os cofia i’n iawn, a dwi wedi cyfarfod Erinwen fwy nag unwaith hefyd – dynes hyfryd! Byddai hanes bywyd Erinwen ei hun yn gwneud chwip o lyfr hefyd.

Dwi’m wedi darllen ‘The Last Welsh Summer’ (Pont Books), un o’i llyfrau cyntaf, sydd bellach allan o brint, ond dwi’n siŵr bod ‘na lawer iawn o brofiadau Catherine ynddo. Hanes merch o Lundain (sydd ddim yn groenwyn) sy’n mynd i aros at ei Nain yng Ngogledd Cymru. Dwi’n mynd i archebu copi i’r llyfrgell RWAN! *Newydd wneud – mae hi mor hawdd archebu llyfrau llyfrgell ar lein bellach. Eiliadau mae’n ei gymryd!

Ta waeth, dwi wedi darllen nifer o lyfrau eraill Catherine ac wedi mwynhau bob un:

Mi wnes i wirioni efo Sawbones – a The Curious Tale of The Lady Caraboo a Blade and Bone. Nid fi oedd yr unig un – mae hi’n cael ei henwebu ar gyfer y Fedal Carnegie yn gyson. Ond dwi wedi gwirioni hyd yn oed yn fwy efo Race to the Frozen North – am ei bod hi’n stori wir, am wn i. Er, roedd ‘na lawer o bethau hanesyddol gywir yn y lleill hefyd.
Cofiwch chi, mae’n bosib hefyd bod gen i ddiddordeb am fod hon am y ras i Begwn y Gogledd – a dwi wedi bod yna!

(Efo cyfres Ar y Lein ar gyfer S4C a llun o’r llyfr Ar y Lein Eto ydi hwnna)

Ond yn ôl at Catherine Johnson: mae ei llyfrau i gyd wedi eu hymchwilio’n dda a’r plotiau’n ddifyr, ac yn llawn antur a hiwmor a thristwch – ac anhegwch. Mae ei chymeriadau yn cydio ynof fi bob tro, pobl groenddu sydd yn aml wedi cael eu hanwybyddu gan y llyfrau hanes. Catherine ydi’r un sy’n rhoi bywyd newydd iddyn nhw, ac yn gwneud yn siwr bod pobl ifanc (a hen fel fi) yn dysgu amdanyn nhw, a hynny mewn ffordd wirioneddol ddarllenadwy.

Mae na fwy am Catherine a’i llyfrau ar ei gwefan fan hyn:

https://catherinejohnson.co.uk/biog/

A dyma flas i chi o Race to The Frozen North. y broliant i gychwyn:

Dwi’n amenio ‘super readable’!

A dyma flas o’r cynnwys:

A thudalen o’r canol. Tydi’r lluniau ar waelod pob tudalen yn hyfryd hefyd?

A dyma lun i chi o Mathew Henson:

Arwr o ddyn, ac mae’n gywilydd na chafodd o’r clod roedd o’n ei haeddu ar y pryd. Roedd fy ngwaed i’n berwi wrth ddarllen am y ffordd gafodd o’i drin.

Diolch Catherine, am sgwennu perl o lyfr amdano.

Addas ar gyfer pawb, ond plant sy’n cael trafferthion darllen hefyd. Oed: 8+ £6.99.
Mae llyfrau eraill Catherine yn amrywio o ran pa oedran fyddai’n eu mwynhau fwya. Ond 10+ a 12+ ydi’r rhan fwya, a tua 13+ i The Curious Tale of The Lady Caraboo.