Merlyn y Nos, Gwen Redvers Jones

Mae’r nofel hyfryd yma yn ticio sawl bocs. Mae’n:
1. Nofel hanesyddol (tua cyfnod y Rhyfel Mawr)
2. Nofel am y pyllau glo
3. Nofel am geffylau
4. Nofel am gyfeillgarwch
5. Nofel wreiddiol Gymraeg i blant 9-12 oed.

Mae Mathew yn gorfod gadael yr ysgol i weithio yn y pwll glo, ac mae Handel y merlyn bach yn gorfod cael ei werthu i weithio dan ddaear hefyd. O leia y bydd bechgyn a dynion yn cael dod yn ôl allan i weld golau dydd; mae’n rhaid i’r ceffylau aros yno, yn y gwres a’r tywyllwch a’r llygod mawr heb weld golau dydd o gwbl.

Roedd yr hanes yn agoriad llygad i mi, ac mi wnes i wir fwynhau dod i ddeall sut fywyd oedd hi i’r merlod a’r bobl fyddai’n gweithio gyda nhw.

Mae Gwen Redvers Jones wedi sgwennu nifer o lyfrau ar gyfer plant- dyma rai ohonyn nhw:

Dwi’n meddwl bod hon yn un o’i goreuon. Dyma i chi flas o ddechrau pennod 4:

Mae’r iaith yn ddeheuol wrth reswm, ond yn hawdd i ni gogs ei ddeall. Bechgyn yw’r prif gymeriadau, felly bachyn da ar gyfer apelio at fechgyn ( sydd weithiau’n gallu bod yn ffyslyd) ond mi fydd merched wrth eu bodd efo hi hefyd, a phlant sy’n hoffi anifeiliaid, a cheffylau yn benodol. Mae’n newid braf o’r rhai am gymkhanas!

Ro’n i’n teimlo bod angen cliw gweledol ar ddechrau penodau i ni gael gwybod pwy oedd yn siarad – Mathew neu Handel y ceffyl, ac ro’n i wedi disgwyl i rywbeth mwy dramatig ddigwydd tua’r diwedd, ond mae’n braf cael diweddglo hapus, yn enwedig os ydach chi’n 9-12 oed, am wn i.

Dwi wedi rhoi 4* allan o 5 iddi ar wefan gwales.com. Ydach chi’n cytuno sgwn i?

Mae ‘na rywun allan fan’na yr un sbit â fi

Mi wnes i rannu hwn ar Facebook heb sbio’n iawn ar wyneb y ferch. Ond mae’n debyg bod pobl wedi meddwl mai fi oedd hi. Ac erbyn edrych yn iawn, nefi wen! Ydi! Mae’r peth yn sbŵci!

Ac os allwch chi gynnig gair gwell na sbŵci, rhowch wybod â chroeso.

A cyn i chi ddeud, ydi, mae hi’n deneuach na fi.

O, ac i ddilynwyr Clwb Darllen Tudur Owen, Gorffennaf 4ydd fydd yr un nesa ar Radio Cymru, a Dyn Pob Un, Euron Griffith fydd y llyfr – ac un da ydi o! Wel, yn fy marn i de.

Llyfrau am natur i blant bach

Dyma i chi bedwar llyfr bach hyfryd o syml, Cymreig – a gwreiddiol am natur. Mae Cyfres Am Dro yn rhan o gynllun Darllen Mewn Dim gan Angharad Tomos ac yn defnyddio cymeriadau Gwlad y Rwla i helpu plant bach i ddysgu darllen a dysgu am natur yr un pryd.

Y pry glas ydi hwnna gyda llaw!

Maen nhw i gyd yn darlunio nodweddion o goed /adar ayyb gwahanol mewn iaith syml efo lluniau clir, ac yn defnyddio dyfyniadau o gerddi adnabyddus bob hyn a hyn:

Mi fydd plant bach wrth eu bodd efo’r rhain, ac am bris o £3.95 yr un, mi ddylai’r rhieni a’r ysgolion fod yn eitha hapus hefyd.

Mae na ddewis o enwau gogleddol/deheuol ar gyfer ambell beth, ond ro’n i’n synnu nad oedd ‘pry lludw’ yn ddewis ar gyfer y wrachen ludw/pry pren. Ond fi ydi honno.

Mae ‘na un camgymeriad yn y llyfr Creaduriaid Bach yn anffodus. Llun o nyth/cwch gwenyn meirch/cacwn/wasps sydd yn fan hyn, nid un gwenyn mêl… O wel! Mae gwaith addysgu oedolion hefyd; dwi wedi cael fy ngalw i weld haid o wenyn mêl fwy nag unwaith, dim ond i weld mai gwenyn o fath cwbl wahanol ydyn nhw bron bob tro.

Ond ar wahân i hynna, mae’r rhain yn hyfryd – ac yn WREIDDIOL! Adnoddau perffaith ar gyfer y Cyfnod Sylfaen.

Hunan-anghofiant Brychan Llyr

Llyfr oedolion am newid bach, gan fod digon o angen sylw ar rheiny yn Gymraeg hefyd.
Mae’r llyfr yma wedi bod yn y pentwr wrth fy ngwely ers misoedd, ac o’r diwedd, mi ges gyfle i’w ddarllen. Ond na, gwneud amser i ddarllen mae rhywun ynde, ac roedd hi wir yn werth gwneud amser i ddarllen hwn.

Ro’n i’n gwybod y byddai’n cyfeirio at ei alcoholiaeth, ac efallai bod darn bach ohona i’n meddwl ‘Ym…dwi’m yn siwr os ydw i isio darllen am boen ac artaith ac euogrwydd…’ Ond dwi’n falch o ddeud bod llawer mwy i’r hunangofiant hwn na hynny.
Do’n i ddim yn nabod Brychan cyn darllen amdano, digon i ddeud ‘Helo’, dyna i gyd. Roedden ni wedi cyfarfod, ond ro’n i wedi sylweddoli yn syth ei fod o’n foi swil a phreifat iawn, felly wnes i ddim gwthio fy hun. Ond ro’n i yn nabod ei rieni, a’i chwaer, ac wedi merlota efo’i wraig, Sian.
O’r herwydd, roedd na deimlad o fod yn ‘voyeur’ rhywsut wrth ddarllen am ei hanesion o a nhw. Mae hynny’n anorfod mewn hunangofiant am wn i. Ond allwn i ddim peidio a dal ati i ddarllen.
Mae yma gymaint nad o’n i’n ei wybod – wyddwn i ddim ei fod wedi bod yn gerddor yn yr Eidal am flynyddoedd, na pham a sut y dechreuodd Jess, na pham y daethon nhw i ben, ac yn sicr, wyddwn i ddim ei fod yn teimlo ar yr ymylon i’r fath raddau. Difyr, difyr, difyr, a’r cyfan wedi ei ddweud gyda gonestrwydd sy’n eich taro.
Mae ei berthynas gyda’i dad yn ran mawr o’i fywyd ac mae hynny’n cyffwrdd i’r byw.

Wir rwan, mae hwn yn werth ei ddarllen. A dyma i chi adolygiad gwales.com os am wybod mwy:

Llyfrau’r haf ar gael fel PDF

http://www.cllc.org.uk/ymgyrchoedd-campaigns/catalog?diablo.lang=cym

Cliciwch uchod os am weld be sydd i ddod ( a be sydd eisoes ar gael). Falch o weld mai dim ond un addasiad sydd ar y clawr!

Ond mae ‘na gryn dipyn tu mewn…

Trafod llyfrau plant ar y radio

Fues i’n siarad ar raglen Dylan Iorwerth,

‘Dan yr Wyneb’ ar Radio Cymru ddoe.
Trafod a oes gormod o addasiadau ar draul llyfrau gwreiddiol oedden ni. Dyna oedd barn Lefi Gruffudd o Wasg y Lolfa a finnau,

ac Elwyn Jones o’r Cyngor Llyfrau

yn deud bod addasiadau yn denu plant i ddarllen yn Gymraeg.
Dyma’r linc i’r rhaglen os oes gynnoch chi ddiddordeb:
http://www.bbc.co.uk/programmes/b046xxzs
Os nad ydi o’n gweithio, ewch ar iplayer Radio Cymru. Roedd y rhaglen yn cael ei darlledu am 6.15 nos Wener, Mehefin 16.

Mae’n cynnwys vox pops gyda phlant 8-11 oed o un o ysgolion Môn, yn enwi eu hoff lyfrau ac awduron, a camp i chi glywed enw unrhyw awdur Cymraeg ac unrhyw lyfr gwreiddiol Cymraeg. Yn fy marn i, byddai’r rhan fwya o ysgolion Cymru wedi dweud pethau tebyg, felly mae’n hen bryd gwneud rhywbeth am y peth.

Neu ydach chi’n meddwl mod i’n gweld problem lle nad oes un? Gwrandewch ar y rhaglen a lleisiau’r plant a rhowch wybod.

O, ac i chi’r darllenwyr aeddfed, cofiwch mai ddydd Gwener yma y byddwn ni’n trafod Lladd Duw yng Nghlwb Darllen Tudur Owen, tua 3-3.30. Mi fydda i’n gyrru lawr i Wyl Dinefwr wedyn, gan mod i’n gwneud sesiynau i Ddysgwyr yno ar y dydd Sadwrn. Edrych ymlaen!

Cawl Bys, Siân Lewis

Dyma i chi lyfr ar gyfer plant tua 7-9 oed sy’n newydd sbon. Wel, wedi ei gyhoeddi yn 2014 o leia. Ond does neb wedi ei adolygu yn swyddogol ar gwales.com eto, a neb wedi ychwanegu adolygiad cwsmer, sy’n drueni. Blant, wnewch chi sgwennu rhyw frawddeg bach ar y wefan pan fyddwch chi’n mwynhau llyfr – neu efallai ddim yn ei fwynhau? Mae angen llawer mwy o rannu gwybodaeth am lyfrau Cymraeg. Mae pawb arall yn ei wneud o, pam na fedrwn ni?!

Beth bynnag, dwi newydd orffen hwn heddiw ( esgus i eistedd yn yr haul) ac er nad ydw i’n 7-9 oed bellach, mi wnes i ei fwynhau o a dwi’n gwybod y byddwn i wedi ei fwynhau o’n arw pan ro’n i’n 7-9 oed. Mae o fymryn bach yn boncyrs, cofiwch, a dyma i chi rhyw fath o ddisgrifiad gan y cyhoeddwyr:

Hm. Dydi hynna ddim cweit yn wir. Lluniau du a gwyn sydd drwy’r llyfr, nid rhai lliw! A dyma i chi flas ohonyn nhw ( gan yr arlunydd Helen Flook), a blas o’r cynnwys:

 

Y dechrau ydi hwnna, a dyma ran sydd yn nes ymlaen, sy’n egluro beth ydi’r swyn roddwyd ar Fel – y prif gymeriad.
Os fyddwch chi wedi drysu efo’r enw ‘Fel’ ar y dechrau, peidiwch a phoeni, fe ddaw pob dim yn glir!
Os ydach chi’n hoffi llyfrau Roald Dahl, mi ddylech chi fwynhau hwn. Mae o wedi ei sgwennu’n dda, yn llawn hiwmor, ac yn hawdd ei ddarllen i bawb o bob rhan o Gymru. A, gesiwch be, os fyddwch chi’n hoffi hwn, mae na ddau arall i ddilyn. Hwn ydi’r cynta o drioleg!

Mae Siân Lewis wedi cyhoeddi nifer fawr o lyfrau, yn Gymraeg a Saesneg, a hi ydi ‘mam’ y dyfeisydd rhyfeddol hwnnw, Gwil Bril, deg oed, ac mae hi hefyd wedi sgwennu cyfres o lyfrau hanes gyda Gwasg Carreg Gwalch lle mae hi wedi edrych ar rhyw ddigwyddiad yn hanes Cymru o safbwynt plentyn oedd yn byw ar y pryd. Dwi ddim wedi gweld rheiny, ond maen nhw’n swnio’n ddifyr!

Heno heno

Gyda llaw, mi fydda i’n gyrru lawr i Lanelli toc, am fod Heno wedi gofyn i mi fynd yno i sôn am Gwylliaid. A ddoe, mi wnaethon nhw ofyn am hunlun. A hwnna oedd o.

Ym… Wnes i ddim cyrraedd Llanelli wedi’r cwbl. Cyfuniad o amseru gwael, methu gwneud syms, traffig erchyll a theiar fflat. Ie, i gyd efo’i gilydd. Bu raid i mi droi yn ôl jest ar ôl Aberystwyth. A diolch i’r dyn clen helpodd fi efo’r peiriant gwynt teiars ym Morrisons, neu mi fyswn i’n dal yno! O leia roedd gen i lyfr ar CD i wrando arno. Brighton Rock. Da…

Llyfr i blant bach

Dwi wedi cael llond bocs o lyfrau i’w hadolygu gan Wasg Gomer! Mi a i drwyddyn nhw, dwi’n addo, ond dwi am ddechrau efo llyfr i blant bach: Bin Bwn a Ben y ci tri phen gan Caryl Parry Jones a Christian Phillips.

Er mwyn cael ymateb plant, es i a fo efo fi i weld plant bach fy nith, Leah. Roedd Cadi, sy’n 7 oed ac yn caru llyfrau

wedi gwirioni efo’r llyfr. Roedd hi wrth ei bodd efo’r syniad bod gan gi dri phen a thri personoliaeth gwahanol. Roedd hi’n rhowlio chwerthin fan hyn, pan roedd y tri eisiau bwyta pethau gwahanol:
Ac yn nes ymlaen, yn mynd o gwmpas y ty yn canu ‘Afalau! Orenau! Bananas!’ Bydd raid i chi ddarllen y llyfr i wybod pam…
Roedd Caio, sy’n dair oed, ac yn rêl hogyn

sy’n hapusach yn chwarae efo’i dractors nac yn eistedd ar lin rhywun i gael stori, yn hoffi’r lluniau ond wnaeth o ddim aros o gwmpas yn ddigon hir i wrando ar y stori mae arna i ofn. Ond dwi’n eitha siwr y bydda i’n gallu ei hudo efo’r llyfr pan fydd o ar fin mynd i’w wely.
Un o 4 llyfr am greaduriaid gwahanol Parc y Bore Bach ydi hwn, ac mi wnes i ddewis y llyfr penodol hwn er mwyn ceisio bachu diddordeb Caio gan fod cloriau’r 3 arall fymryn bach yn fwy ‘merchetaidd’, môr-forwyn ac ati. Mi wnai sôn am rheiny eto, ond wir i chi, mae’r gyfres hon yn chwip o syniad da. Llyfrau gwreiddiol, Cymraeg! Weihei!
Mae’r lluniau gan Ali Lodge yn hyfryd hefyd, a dyma i chi’r ddwy dudalen gyntaf i gael blas:

Mae’n costio £4.99 ond mi gewch werth eich harian gan y bydd yn apelio at blant 7 oed fel Cadi yn ogystal â phlant sydd ddim eto’n gallu darllen eu hunain.
Prynwch fwy o lyfrau gwreiddiol yn hytrach nac addasiadau, ac mi fydd y gweisg a’r awduron yn gallu fforddio cyhoeddi mwy o rai gwreiddiol, Cymraeg.
O, a chofiwch roi eich barn ar wefan gwales.com er mwyn helpu plant, rhieni ac athrawon i ddod o hyd i lyfrau fydd yn plesio.

Barn y plant

Mi fues i yn Ysgol Bro Cinmeirch eto ddydd Mercher, fy ysgol Cyfaill Darllen. Os nad ydach chi’n gwybod be mae hynna’n ei feddwl, sbiwch ar wefan patronofreading.com
Dwi bron yn siwr mai fi ydi’r unig un Cymraeg hyd yma a dwi methu dallt pam na fyddai mwy o ysgolion yn bachu ar y syniad, achos mae’n wych!
Dyma lun ohona i a’r criw gafodd sticeri arbennig Seren Darllen (aur) a Darllenwr Da (arian). Un plentyn o bob blwyddyn, a bydd hyn yn digwydd bob tymor, sef bob tro y bydda i yno. Da de?

Un o’r darllenwyr brwd yn yr ysgol ydi Efa, ac mae hi wedi rhoi rhestr o’i hoff lyfrau i mi! Diolch yn FAWR Efa, mae hyn yn ddiddorol ofnadwy, ac yn siwr o roi syniadau i ddarllenwyr eraill, o bob oed!

Helo Bethan Gwanas,
Efa sydd yma o Ysgol Bro Cinmeirch. Rydw i am argymell rhai o lyfrau i chi roi yn eich blog, sef ‘Pants are Everything’ gan Mark Lowery
oherwydd mae’n ddoniol. ‘Tom Gates’ gan L.Pichon oherwydd mae’n ddoniol hefyd ac oherwydd mae’r lluniau yn dda.
‘Cyfrinach Ifan Hopcyn’ gan Eiry Miles

a ‘Jelygaid’ gan Sonia Edwards
am fod y straeon yn wreiddiol ac yn wahanol.
Dau o fy hoff lyfrau yn y byd yw
‘The Treasure House’ gan Linda Newbery oherwydd mae y stori yn anturis iawn a ‘Sky Hawk’ gan Gill Lewis
oherwydd ei bod yn stori deimladwy a thrist.
Efa

Diolch eto, Efa. Ond ges i dipyn o sioc pan ddangosaist ti y llyfr Pants na i mi! Nid ar gyfer plant bach diniwed! Ond ydi, mae o’n ddoniol…
Be am i fwy o blant rannu eu hoff lyfrau efo fi? Dim gwobrau am wneud, dim ond y clod a’r anrhydedd!